آگاهی از چگونگی و میزان رشد کودک و تغییرات لازم در هر محدوده سنی، به والدین امکان پایش و اطمینان حاصل کردن از طی شدن روند طبیعی رشد نوزاد خود را می‌دهد. آگاهی و اهمیت دادن به رشد کودک، از اساسی‌ترین وظایف بر دوش یک والدین مسئولیت‌پذیر است. بنابراین با ما دراین مقاله همراه باشید تا بدانیم چرا باید به میزان رشد کودک اهمیت داده شود؟
فهرست مطالب
- اهمیت توجه به رشد کودک
- ابعاد مختلف رشد
- اهمیت به ویژگی‌های مختص هر مرحله از رشد
- رشد کودک چگونه ارزیابی می‌شود؟
- جمع‌بندی
اهمیت توجه به رشد کودک
فرزند شما از پس از تولد و تا زمانی که بطور کامل برای تامین نیازهای خود استقلال پیدا کند، نیازمند پایش و توجه زیادی از جانب والدین خود است و کوتاهی و عدم و یا کمبود آگاهی درباره نیازها و هر دوره رشد کودک، می‌تواند حتی به فجایعی برگشت ناپذیر ختم شود. فجایعی که ممکن است کیفیت زندگی شما و فرزندتان را تا پایان زندگی تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان مثال، تا دو سالگی کودک در هر نوبت مراقبت، اندازه دور سر محاسبه و اندازه گیری می‌شود. دلیل این مهم این است که رشد سر و در نتیجه افزایش دور سر کودک، نشان دهنده بزرگ شدن و رشد مغز کودک است.
زمانی که سر و در نتیجه مغز کودک رشد طبیعی خود را دنبال نکرده باشد، مثلا کمتر از حد معمول رشد کرده باشد، گویای کاهش رشد مغز کودک بوده که درصورت ادامه‌دار بودن، باعث بروز عقب‌ماندگی ذهنی در کودک خواهد شد. یا اگر رشد سر کودک به میزان بیش از روند طبیعی خود باشد، می‌تواند نشان‌دهنده آب آوردن مغز کودک باشد. می‌بینیم که تفاوت‌هایی در حدود چند سانت تا چه اندازه می‌تواند در سرنوشت کودک تغییر ایجاد کند. به طوری که رشد مغز تحت تاثیر وزن‌گیری زیر 2 سال اول زندگی است. و همچنین لازم به ذکر است که 90درصد حجم مغز در سنین بزرگسالی، در 6ساله اول زندگی کودکی، تشکیل می‌شود.
وظیفه والدین در برابر رشد کودک
بنا بر توضیحات بالا، والدین کودک وظیفه دارند رشد کودک خود را تعقیب کرده و با استاندارها تطبیق دهند. البته در دو ساله اول زندگی کودک به‌طور دوره‌ای با مراجعه با خانه بهداشت این تعقیب از جانب کادر درمان انجام می‌شود. حداقل کاری که والدین باید انجام دهند، حاضر کردن کودک خود سر موعد معین در این مراکز بوده تا پایش رشد کودک برای وی اجرا گشته و همچنین در صورت وجود توصیه یا اقدام ویژه برای بهبود روند رشد کودک، ملزوم به اجرای آن هستیم.
تاثیر رشد کودک بر آینده
در طی پژوهش‌های انجام شده روی رشد کودکان، پژوهشگران به این نکته دست یافتند که میزان رشد در کودکی به‌طور مستقیم و درازمدت اثرات تعیین کننده‌ای بر سلامت روان، توانایی ایجاد فرصت در بزرگسالی و ایجاد روابط اجتماعی و عاطفی درست داشته باشد. به همین دلایل است که باید به میزان رشد کودک اهمیت داد؛ زیرا همانطور که پیشتر گفته شد، رشد روانی و شخصیتی کودک تا حدود زیادی به سلامت رشد جسم وی و در کنار آن رفتارها و آموزش‌های صحیح والدین با کودک و محیطی که کودک در آن به سر می‌برد، تنیده است.
در واقع میزان رشد کودک، زبان بدن او است. بدن با استفاده از میزان رشد خود به شما می‌گوید که آیا کودک به اندازه کافی مواد غذایی مورد نیاز خود را دریافت کرده یا نه. که این بدین معناست که اندام‌های داخلی کودک مانند قلب که در بالا با جزئیات بیشتری توضیح داده شد، استخوان، کبد و دیگر اندام‌ها بدرستی درحال رشداند و درنتیجه خواهند توانست در صورت عدم وجود مشکلات دیگر ساختاری یا کارکردی، نیازهای سوخت و ساختگی و کامل شدن رشد کودکتان را فراهم آورند. پس اگر تا اینجای مقاله را به خوبی مطالعه نموده باشید، حال بهتر می‌دانید که چرا باید به میزان رشد کودک اهمیت داده شود؟
ابعاد مختلف رشد
در ابتدای این مقاله بیشتر درباره رشد فیزیکی کودک بحث شد. حال اینکه رشد فیزیکی تنها یکی از ابعاد رشد کودک است و در کنار آن رشد روانی و شخصیتی قرار دارد که به اندازه رشد فیزیکی اهمیت دارد. البته رشد روانی تا اندازه زیادی با رشد فیزیکی تنیده زیرا باید همپای رشد ساختارهای مربوطه در مغز کودک، رشد روانی و شناختی وی نیز پیشرفت می‌کند. در کنار آن عوامل محطی نیز بر ویژگی‌ها و رشد روانی شناختی کودک تاثیر بسزایی دارند. در تکمیل پاسخ به سوال چرا باید به میزان رشد کودک اهمیت داده شود؟ توجه شما را به ادامه این مقاله جلب می‌کنیم.
اهمیت به ویژگی‌های مختص هر مرحله از رشد
با توجه به اینکه رشد کودک در هر مرحله از زندگی و سن کودک، نیازمند عوامل و توجه‌های ویژه خود می‌باشد، بدین معنا که نیازهای تغذی‌های، فیزیکی و روانی و عاطفی کودک در هر سن تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند ک یک والدین آگاه باید نیازهی کودک را به همان اندازه‌ای که بدن وی تقاضا می‌کند نه بیشتر و نه کمتر فراهم نماید. در فراهم آوردن این نیازها رعایت تعادل، تقاضا و عرضه بهترین نتیجه را به همراه دارند. به‌خصوص در 3 ساله اول زندگی؛ زیرا در این سنین کودک هم از لحاظ روحی و هم فیزیکی بیشتر مصرف‌کننده بوده و با رسیدگی به‌موقع و به اندازه، سنگ بناهای رشد و تکامل جسمی و روانی-شخصیتی وی درست‌تر پایه‌گذاری خواهند شد.
به عنوان مثال برای رشد روانی-شخصیتی، گفته می‌شود که با اولین مخالفت‌ها و بدخلقی‌های کودک نباید بد برخورد شده و او را “بچه بد” خواند؛ زیرا کودک در مرحله آشنایی و تجربه خلق و احساسات خود قرار دارد و بدین خاطر سعی در مقاومت و بدخلقی در برابر برخی مسائل می‌کند و این نیز یکی از مراحل رشد وی محسوب می‌شود.
رشد کودک چگونه ارزیابی می‌شود؟
در کودکان برای سنجش میزان رشد، به افزایش قد و وزن و به اصطلاح “بزرگ شدن” کودک اشاره می‌شود. اما اگر بخواهیم این بزرگ شدن را مرحله‌بندی کنیم، می‌توانیم هر بخش از کودکی را بهتر بررسی کرده و رشد و نیازهای کودک را بهتر تحت ارزیابی قرار دهیم. هر دوره از کودکی، نام و محدوده سنی مخصوص به خود را را دارد که در اینجا بدان اشاره خواهیم داشت:
نوزادی:
بدو تولد تا 28 روزگی را شامل می‌شود. کودک در این بازه چند روزه بسیار آسیب‌پذیر بوده و اصلی‌ترین نیاز او شیر مادر و خواب و امنیت است. تا رشدی که از داخل رخم آغاز شده، به خوبی و درستی ادامه پیدا کند.
شیرخوارگی:
از 28 روز تا 12 ماهگی (یکسالگی). در این دوره کودک فعالیت‌هایی از خود نشان می‌دهد که گرچه به طور غیرارادی بوده اما تاثیر به‌سزایی در طی کردن مراحل بعدی رشد رفتاری و روانی وی دارد. ابزار اصلی ابراز کودک، گریه کردن است.
نوپایی:
1 تا 2 سالگی. که از نشانه‌های رشد درست کودک، چهار دست‌وپا راه رفتن و در نهایت ایستادن و راه رفتن است. این اتفاق‌ها روند رشد نوزادان تا دوسالگی است.
خردسالی:
3 تا 6 سالگی که دوران “پیش از مدرسه” نیز نامیده شده و باید در این دوران رشد و نمو کافی برای قرار گرفتن و فعالیت در محیط‌های اجتماعی در کودک شکل گیرد.
نوباوگی:
6 تا 11 سالگی. که سن مدرسه کودک است و کودک بادی به میزانی از رشد ذهنی رسیده باشد که بتواند معادلات ساده ریاضی و خواندن نوشتن را بیاموزد.
نوجوانی:
12 تا 18سالگی که البته برخی منابع تا 21 سالگی را نیز نوجوانی محسوب می‌نمایند.
رشد فیزیکی و روانی هر مرحله، به درست طی شدن رشد در مرحله قبل بسیار وابسته است و بروز مشکل و کامل نشدن آن ممکن است رشد مراحل بعد را به تاخیر انداخته یا مانع آن گردد.
جمع‌بندی
بنا بر دلایل گفته در این مقاله، در وهله اول رشد فیزیکی کودکی و پس از آن و در ادامه آن رشد روانی-شخصیتی کودک و درنتیجه آینده و کیفیت زندگی کودک دلبندتان با اهمیت و توجه‌ای که والدین به سیر تکاملی و رشد کودک نشان می‌دهند تضمین خواهد شد. پس میزان رشد کودک را جدی بگیرید و برای کمک می‌توانید از پزشک متخصص اطفال استفاده کنید.