امروزه کم تحرکی همچون مرضی مضمن به دلایلی همچون افزایش جمعیت جهانی و همچنین شهر و آپارتمان نشینی بیماری کبد چرب در کودکان را افزایش داد.
درگذشته سرگرمی کودکان بازی‌های دسته‌جمعی و پر تحرکی همچون فوتبال، یک قل دو قل، هفت‌سنگ و قایم‌باشک بود. اما متأسفانه در حال حاضر، گوشی و تبلت و تلویزیون تنها سرگرمی اکثر کودکان شده. بی‌تحرکی و همچنین افزایش استفاده از فست‌فود را می‌توانیم به‌عنوان مهم‌ترین عامل چاقی و در نتیجه، انواع بیماری‌ها در کودکان دانست.
کبد چرب غیرالکلی یکی از بیماری‌هایی است که امروزه بسیار در کودکان دیده شده. و سلامت آنها را به خطر انداخته، و باعث تعجب است که بگوییم از هر ۱۰ کودک یک کودک را درگیر خود می‌کند.
به همین دلیل شناخت این بیماری و عوامل اصلی ابتلای کودکان به آن، برای تمام خانواده‌ها ضروری است. متأسفانه تشخیص علامت‌های این بیماری در مراحل اولیهٔ ابتلا به آن، سخت بوده. و در نتیجه والدین باید اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهند. بر اساس گزارش‌ها تهیه شده، تعداد کودکان مبتلا به کبد چرب در حال افزایش بوده و در ۲۰ سال گذشته دوبرابر شده.
فهرست
در این مقاله به موضوعات زیر می‌پردازیم:
چیستی کبد چرب و علل ابتلای ما به آن
کبد چرب در کودکان
کودکانی که بیشتر به کبد چرب مبتلا می‌شوند
علائم کبد چرب در کودکان
درمان کبد چرب کودکان
چیستی کبد چرب و علل ابتلای ما به آن
کبد از اندام‌های حیاتی بدن انسان بوده و عضوی از بدن است که توانایی ترمیم خودش را دارد. چربی به طور طبیعی در کبد وجود دارد. اما اگر مقدار چربی کبد بیش از اندازه مجاز شود، بیماری‌ها و مشکلات کبدی را به همراه می‌آورد. به طور طبیعی پنج تا ده درصد وزن کبد را چربی تشکیل می‌دهد.
کبد چرب غیرالکلی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های کبدی بوده که در این بیماری میزان چربی موجود در کبد بیش از مقدار طبیعی است. از اصلی‌ترین عوامل چربی کبد را می‌توان برخی از بیماری‌های زمینه‌ای و یا سبک زندگی ناسالم نام برد. کبد چرب الکی هم همان‌طور که از نام آن مشخص است، به دلیل مصرف بیش از اندازهٔ الکل رخ می‌دهد.
عوارض کبد چرب
درصورتی‌که بیماران مبتلا به کبد چرب، در مدت طولانی این بیماری را دارا باشند و تحت درمان قرار نگیرند، می‌توانند مبتلا به مشکلات جدی همچون سرطان کبد، فیبروز و سیروز کبدی شوند. که در این بیماری، سلول‌های کبد تخریب می‌شوند و بافت‌های آسیب‌دیده (بافت زخم یا اسکار) جای سلول‌های سالم را می‌گیرند.
ناسالمی سبک زندگی که شامل تحرک کم، افزایش مصرف غذاهای سرخ شده و همچنین مصرف غذاهای ناسالم است را می‌توان از اصلی‌ترین عوامل ایجاد این بیماری دانست.
این بیماری هم در بزرگسالان و هم در کودکان شایع بوده. و والدین شاید بتوانند با افزایش آگاهی خود از این بیماری و علائم ابتلای آن و همچنین مشورت با پزشک متخصص، احتمال ابتلای خود و فرزندانشان را به این بیماری کاهش دهند. طبق مشاهدات، این بیماری در پسران بیشتر از دختران اتفاق افتاده و در کودکان ده‌ساله و حتی کمتر هم می‌تواند رخ دهد.
کبد چرب در کودکان
متأسفانه، در سال‌های اخیر تعداد کودکان مبتلا شده به کبد چرب روبه‌افزایش بوده. و کبد چرب غیرالکلی از شایع‌ترین نوع بیماری کبدی در کودکان است. با تشخیص زودهنگام و تحت درمان قرارگرفتن این بیماری، می‌توانید از بروز مشکلات بزرگ‌تر در کودکانتان جلوگیری به عمل‌آورید. بر اساس مطالعات انجام شده، بیش از نیمی از بچه‌های مبتلا به کبد چرب غیرالکلی دارای اضافه‌وزن بوده. و از این آمار می‌توان نتیجه گرفت که کودکانی که دارای اضافه‌وزن هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلای این بیماری قرار دارند.
انواع کبد چرب
معمولاً دو نوع بیماری کبد چرب در کودکان دیده می‌شود:
۱_ بیماری ساده کبد چرب در کودکان زمانی رخ می‌دهد که بچه دارای چربی یا تری گلیسیرید اضافی در کبد خود باشد. اما هیچ آسیب سلولی و یا التهابی نداشته باشد.
۲_بیماری NASH زمانی رخ می‌دهد که چربی اضافی در کبد کودک شما جمع شود و التهاب و آسیب سلولی را منجر شود. در صورت عدم درمان، این بیماری می‌تواند کبد را زخمی کرده و فیبروز و سیروز کبدی را ایجاد کند. و خطر نارسایی کبدی و سرطان را افزایش دهد.
کودکانی که بیشتر به کبد چرب مبتلا می‌شوند
نوجوانان و کودکانی که موارد زیر را دارا هستند، بیشتر دچار این بیماری می‌شوند:
دیابت در کودکان، دیابت نوع دو یا پیش دیابت
سابقه خانوادگی کبد چرب
شاخص توده بدنی بالا
چربی اطراف شکم یا چاقی مرکزی و چاقی در کودکان
اختلالات مکرر تنفس طبیعی در خواب (آپنه خواب)
افزایش غیرطبیعی لیپیدهای خون مانند کلسترول
سندرم متابولیک (بیماری مقاومت به انسولین که با فشارخون و یا سطح تری گلیسیرید بالا، چاقی و در برخی دختران با نامنظمی قاعدگی همراه است)
علائم کبد چرب در کودکان
این علائم ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. اما برخی از علائم هم به‌صورت مشترک بین اکثر کودکان دیده می‌شود. مانند:
۱_ کودکانی که مبتلا به کبد چرب هستند ممکن است دارای خستگی و ضعف بیشتری نسبت به هم سن و سالانش باشند.
۲_ در برخی از کودکان رنگ مدفوع تغییر غیرطبیعی کرده. و می‌تواند به سفید یا خاکستری نزدیک شود.
۳_ دچار درد شکم (اغلب بالا و راست شکم) می‌شوند.
۴_ سردرد و خستگی و همچنین مشکلاتی در تمرکز
۵_ عصبانیت زودهنگام کودک
۶_ افزایش آنزیم‌های کبد (آنزیم‌هایی مانند آلانین آمینوترانسفراز و آسپارتات آمینوترانسفراز) که از طریق آزمایش خون مشخص می‌شود.
درمان کبد چرب کودکان
قد و وزن تمام کودکان درحال‌رشد باید به طور منظم اندازه‌گیری شود. بچه‌های مبتلا به کبد چرب، باید حتماً تحت‌نظر متخصص تغذیه باشند تا برنامه غذایی متعادل و سالم برایشان نوشته شود. که این برنامه غذایی باید شامل کالری، قند و چربی کمتر باشد.
متخصصان از تاریخچهٔ پزشکی خانوادهٔ بیمار، آزمایش‌ها و معاینهٔ بیمار برای تشخیص بیماری کبد چرب غیرالکلی و سایر بیماری‌های کبدی در بچه‌ها استفاده می‌کنند. پزشکان ممکن است از آزمایش خون و همچنین تصویربرداری از کبد برای مقایسهٔ کبد سالم و کبد بیمار استفاده کنند.
متأسفانه، تاکنون هیچ دارویی برای درمان کبد چرب غیر الکی در کودکان به تأیید نرسیده. در نتیجه توصیه می‌شود که کودکان وزن خود را کنترل کنند؛ چون کاهش وزن می‌تواند هم باعث کاهش فیبروز کبد و هم کاهش چربی و التهاب آن شود. درصورتی‌که کبد چرب در کودکان درمان نشود، می‌تواند سبب ازدست‌رفتن کبد در بزرگسالی شود.
نتیجه‌گیری:
متأسفانه، امروزه به دلیل بی‌تحرکی کودکان و همچنین افزایش مصرف فست‌فود و غذاهای قندی، ابتلای کودکان به کبد چرب افزایش‌یافته است. بیشتر این رفتارها را، کودکان، از والدین خود کسب کرده‌اند. آنها خانواده‌ای دارند که از رژیم غذایی درستی پیروی نکرده و این کار تأثیر مستقیمی روی کبد چرب کودکانشان دارد.
برای درمان چنین بیماری‌هایی، ابتدا سبک غذایی خانواده باید اصلاح شود. و کودکان باید برنامهٔ تفریحی پرتحرک‌تری داشته باشند و به سمت ورزش موردعلاقه‌شان سوق داده شوند. می‌توانید از پزشک متخصص کودکان برای مشاوره کمک بگیرید.