شما به عنوان یکی از والدین نوزاد تازه متولد شده، چه میزان با روند رشد نوزادان تا 2 سالگی آشنایی دارید؟ شاید این سوال برای شما پیش بیاید که آیا روند رشد نوزادم طبیعی است؟
دوران نوزادی، نوپایی و کودکی، حساس‌ترین و تأثیرگذارترین دوران زندگی هر انسانی است؛ دورانی که در روند رشد و تکامل فرد بسیار مؤثر است و هرگونه نقص یا خللی در روند رشد نوزادان تا 2 سالگی، می‌تواند خسارت جبران‌ناپذیری را به وجود بیاورد. اگر نوزاد شما نارس به دنیا آمده و یا زود متولد شده است، نیاز به مراقبت و رسیدگی بیشتری دارد و ممکن است 2 تا 4 سال اول زندگی این نوزادان با مشکلات و سختی‌هایی برای او و والدین او همراه باشد. این نوزادان معمولاً پس از رسیدن به سن 3 سالگی، روند رشد و تکامل خود را مانند سایر کودکان طی خواهند کرد. باید توجه داشته باشید که روند رشد نوزاد، وابسته به فاکتورهایی مانند: سلامت عاطفی و جسمی او و خانواده اوست.
فهرست مطالب این نوشته
عوامل مؤثر بر رشد و تکامل نوزادان
زمان به دنیا آمدن نوزاد
وزن نوزاد در زمان تولد
مشکلات جسمی دیگر نوزادان نارس
مدت زمان بستری در بیمارستان به علت نارسایی
مراحل و روند رشد نوزادان تا 2 سالگی
روند رشد از ابتدای تولد تا 6 ماهگی
سن 6 ماهگی نوزاد
سن 10 ماهگی نوزاد
سن 1 سالگی کودک
سن 2 سالگی کودک
جمع‌بندی
سؤالات متداول
عوامل مؤثر بر رشد و تکامل نوزادان
فاکتورهای گوناگونی در روند رشد نوزادان تا 2 سالگی مؤثر است. در ادامه به چند مورد اشاره می‌شود:
زمان به دنیا آمدن نوزاد
از فاکتورهای مهم و تأثیرگذار بر روند رشد نوزاد، زمان به دنیا آمدن نوزاد است که آیا در موعد مقرر و 9 ماه تمام به دنیا آمده و یا زودتر از زمان مشخص شده به دنیا آمده و اصطلاحاً نارس است؟ اگر نوزاد، نارس به دنیا بیاید، احتمال اینکه در روند رشد طبیعی او خللی به وجود بیاید، بسیار زیاد است. روند رشد نوزادان تا 2 سالگی، تأثیرپذیری زیادی از زمان تولد نوزاد دارد.
نوزادان نارس، براساس سن به دنیا آمدن در حین تولد، به 4 دسته تقسیم می‌شوند:
خیلی کم نارس: در هنگام به دنیا آمدن، سن او 34 تا 37 هفته باشد.
کمی نارس: در هنگام به دنیا آمدن، سن او 32 تا 34 هفته باشد.
زیاد نارس: در هنگام به دنیا آمدن، از 32 هفته کمتر سن داشته باشد.
خیلی زیاد نارس: در هنگام به دنیا آمدن، از 25 هفته کمتر سن داشته باشد.
روند رشد نوزادان تا 2 سالگی که دارای نارسی خیلی کم هستند، خیلی سریع، مشابه نوزادان سالم می‌شود. نوزادانی که در دسته‌های دوم تا چهارم قرار دارند، ممکن است در روند رشدشان، با اختلالاتی همراه باشند. حتی نوزادانی که در دسته چهارم هستند، احتمال معلولیت و بروز مشکلاتی از این دست برای آن‌ها بسیار زیاد است.
وزن نوزاد در زمان تولد
اگر نوزاد در حین تولد، دارای وزنی کمتر از وزن نرمال و طبیعی باشد، ممکن است دچار مشکلات جسمانی تأثیرگذاری بر روند رشد خود شود. پس باید تلاش کنید تا نوزاد، هرچه سریع‌تر به وزن طبیعی برسد تا از وخیم‌تر شدن مشکلات آینده جلوگیری کنید.
مشکلات جسمی دیگر نوزادان نارس
عفونت، نارسایی ریوی و روده‌ای و قلبی، مشکلاتی است که ممکن است در نتیجه به دنیا آمدن نارس نوزادان، برای او پیش آید. امکان درمان این بیماری‌ها با دخالت‌های پزشکی ممکن است و تعدای از آن‌ها هم با رشد نوزاد و بالاتر رفتن سن او، کاملاً رفع می‌شود. اما چیزی که مشخص است، این مشکلات می‌توانند روند رشد نوزادان تا 2 سالگی را کند کنند و نوزاد، دیرتر از نوزادان دیگر، به رشد کافی و قدرت بدنی مورد نظر دست پیدا کند.
مدت زمان بستری در بیمارستان به علت نارسایی
نوزادی که برای مدت زمان طولانی‌تری به علت نارسایی در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بستری است، روند رشد طولانی‌تری را نسبت به نوزادان دیگر دارد. روند رشد اینگونه نوزادان معمولاً با سختی‌ها و مشکلاتی همراه است.
مراحل و روند رشد نوزادان تا 2 سالگی
رشد مطلوب و صحیح نوزاد، بسیار وابسته به احساسات، عواطف و رفتار والدین و اطرافیان اوست. روند رشد نوزادان تا 2 سالگی، وابستگی زیادی به محیط پیرامون او دارد. می‌توان گفت تکامل یافتن مغز نوزاد، در 3 سال اول زندگی اتفاق می‌افتد.
روند رشد از ابتدای تولد تا 6 ماهگی
بیشتر کودکان در سنین نوزادی، ساعات زیادی را در خواب هستند و کمتر بیدار می شوند. روند رشد نوزادان تا 2 سالگی به این شرح است:
در 6 ماهه اول زندگی، نوزادان اغلب حساس و بدخلق هستند. ناگهانی، از خواب بیدار می‌شوند و گریه می‌کنند. شما باید علت‌های پریدن ناگهانی نوزاد از خواب را بفهمید. نوزاد تا 3 ماهگی، قادر به دیدن درست اشیاء نیست و شعاع دید او تا محدوده 30 سانتی‌متری است. نوزاد برای دیدن رنگ‌ها، باید 90 درجه چشمان خود را بچرخاند. در 2 ماهگی، نوزاد شروع به خنده می‌کند و حرکاتی که بیشتر می‌بیند را تقلید می‌کند. اگر مادر او را نوازش کند، صداهای کمی از خود در می‌آورند. نوزاد، در سه ماهگی اطرافیانی را که بیشتر می‌بیند، تشخیص داده، بیشتر دوست دارد و برای آن‌ها ابراز محبت می‌کند.
سن 6 ماهگی نوزاد
از سن 6 ماهگی، وابستگی او به مادر بیشتر شده و با دور شدن او، شروع به گریه می‌کند. اگر جدایی نوزاد از مادر به طول انجامد، او دچار ترس و استرس می‌شود که به «اضطراب جدایی» هم شناخته می‌شود. کودک در این سن، قادر به نشستن است. در مقابل حرف‌ها و رفتارهای دیگران، عکس‌العمل نشان می‌دهد. در این سن باید به او آموزش دهید که بتواند از لگن توالت استفاده کند.
سن 10 ماهگی نوزاد
در ادامه روند رشد نوزادان تا 2 سالگی؛ نوزاد در سن 10 ماهگی، می‌تواند به کمک دست‌هایش راه برود و آهسته آهسته، برای به راه افتادن تمرین می‌کند. با کمک دیوار و سایر وسایل می‌ایستد و قدم برمی‌دارد و می‌افتد و دوباره همین کار را تکرار می‌کند. تمایل زیادی به افراد غریبه ندارد، رفتار دیگران مانند: سرفه کردن یا خندیدن را تقلید می‌کند. به حرف دیگران گوش می‌دهد و دوست دارد شیشه شیر را خودش با دستانش بگیرد.
سن 1 سالگی کودک
در این سن، کودک قادر به راه رفتن است. می‌تواند با کودکان دیگر دوست شود و از رفتار آن‌ها مانند: بازی با اسباب‌بازی، غذا خوردن، تکان دادن دست و … تقلید کند. در 15 ماهگی، بسیار کم می‌خوابد و با گریه سعی در به دست آوردن هر چیزی را که می‌خواهد، دارد. در انجام کارها عجله دارد. کنترل ادرار را به دست آورده است. راه می‌رود و از راه رفتن خسته نمی‌شود و معمولاً غذای کمی می‌خورد. در 18 ماهگی بالا رفتن از پله را شروع کرده و تمایل دارد با عجله پایین بیاید. در این سن، کودک به مراقبت بیشتری نیاز دارد تا زمین نخورد و سقوط نکند. حدود 3 ساعت می‌تواند ادرار خود را نگه دارد و برای رفتن به دستشویی بی‌قراری می‌کند. او در این سن می‌تواند تا چند کلمه صحبت کند.
سن 2 سالگی کودک
کودک در این سن، با حرف‌های پراکنده می‌تواند منظور خود را برساند و تعادل بیشتری در راه رفتن دارد. کودکان در سن 2 سالگی، 12 تا 14 ساعت خواب هستند. او در این سن، می‌تواند صفحات کتاب و دفتر را ورق بزند، مداد را در دست بگیرد و خطوطی را رسم کند.
جمع‌بندی
نوزادان یا در زمان تعیین شده و 9 ماهگی کامل و یا زودتر از موعد به دنیا می‌آیند. معمولاً روند رشد نوزادان تا 2 سالگی براساس جدول رشد آن‌ها طی نمی‌شود. روند رشد نوزادانی که نارس به دنیا آمده‌اند و آن‌هایی که به طور طبیعی متولد شده‌اند، متفاوت است. نوزادان نارس ممکن است بهانه‌گیری‌های بیشتری از نوزادان 9 ماه کامل داشته باشند.
اما این نکته را هم باید به یاد داشته باشید که همه نوزادان در سال اول زندگی خود، دارای این سختی‌ها و ناملایمات هستند. برای اینکه بدانید روند رشد کودک شما حالت طبیعی خود را طی می‌کند، می‌توانید از پزشک متخصص اطفال کمک بگیرید.
سؤالات متداول
-
سن اصلاح شده کودک چیست؟
جهت بررسی روند رشد نوزادان تا 2 سالگی، به جای سن حقیقی، سن اصلاح شده باید مبنای کار قرار بگیرد. برای به دست آوردن این سن، عدد هفته‌هایی که نوزاد زودتر متولد شده از سن حقیقی او کم می‌شود. مثلاً اگر سن نوزاد شما اکنون 20 هفته است و 10 هفته زودتر متولد شده، سن اصلاح شده او 10 هفته می‌شود. بهتر است برای بررسی روند رشد نوزادان تا 2 سالگی که به صورت نارس به دنیا آمده‌اند، با پزشک او در ارتباط باشید.
-
تناسب قد و وزن کودک 2 ساله را به چه صورت است؟
وزن کودکی که به سن 2 سالگی رسیده است، چیزی حدود 11 تا 13 کیلوگرم متغیر است. قد او نیز، عددی بین 80 تا 82 سانتی‌متر را نشان می‌دهد. همچنین یک کودک 2 ساله، باید حدود 12 عدد دندان شیری داشته باشد.