انواع حساسیت غذایی در کودکان

انواع حساسیت غذایی در کودکان

حساسیت غذایی در کودکان حالتی است که بدن کودک به دلیل واکنش پاسخ‌دهنده از جانب سیستم ایمنی، به یک یا چند غذای خاص واکنش منفی نشان می‌دهد. این واکنش می‌تواند موقت یا دائمی باشد و والدین کودک باید مراقب باشند که کودک این غذاها را مصرف نکند.

در برخی موارد، حساسیت غذایی می‌تواند خطرناک باشد و باعث شوک آنافیلاکتیک شود که به جراحت بیشتری منجر می‌شود. در ادامه به‌مرور مختصری برای عوامل، علائم و انواع حساسیت غذایی در کودکان می‌پردازیم.

عوامل آلرژی یا حساسیت غذایی در کودکان

در ابتدا به بررسی عوامل تأثیرگذار در بروز این مشکل می‌پردازیم. عوامل بسیاری می‌توانند باعث بروز آلرژی یا حساسیت غذایی در کودکان شوند که این عوامل عبارت‌اند از ژنتیک، مواد غذایی، عوامل محیطی، بیماری‌های کودکی و بیماری‌های خاص. اما به‌طورکلی، تشخیص عامل دقیق آلرژی یا حساسیت غذایی در کودکان، بهتر است توسط یک پزشک متخصص صورت گیرد. در ادامه به توضیح این موارد می‌پردازیم:

• ژنتیک

در برخی از موارد، آلرژی و حساسیت غذایی به دلیل وجود ژنتیک در خانواده به وجود آمده است، این مشکل در خانواده‌هایی ظاهر می‌شود که در آن آلرژی به پوست، آسم و حساسیت دیررس لوله‌های گوارشی مرتبط با غذا وجود دارد.

• مواد غذایی

مصرف برخی مواد غذایی مثل مغزهای خشک، گردو، بادام، نارگیل، عسل، ماهی، گوشت قرمز، گندم و… می‌توانند باعث بروز حساسیت غذایی در کودکان شوند.

• عوامل محیطی

مثل آلودگی هوا، غبار و قطرات از بین رفته از حیوانات خانگی نیز می‌توانند باعث بروز آلرژی در کودکان شوند.

• بیماری‌های کودکی

برخی بیماری‌های کودکی مانند آنفلوانزا، سرماخوردگی و… ممکن است باعث تحریک سیستم ایمنی کودک شوند و باعث بروز آلرژی در آینده شوند.

• بیماری‌های خاص

بیماری‌های خاص مانند بیماری سلیاک، می‌توانند باعث بروز حساسیت غذایی در کودکان شوند.

علائم بروز حساسیت غذایی در کودکان

علائم بروز حساسیت غذایی در کودکان می‌تواند بسته به میزان و نوع واکنش به غذا متفاوت باشد. در برخی موارد شدت واکنش بسیار زیاد بوده و ممکن است که جان کودک را به خطر بیندازد. اما در برخی موارد، حساسیت از نوع خفیف بوده و به نظر می‌رسد که زیاد بر روی بدن کودک تأثیری ندارد.

در هر دو صورت با مشاهدة هرگونه علائم حساسیت غذایی در کودکان، بهتر است فوراً به پزشک مراجعه کنید تا حالت‌های واکنش به غذا به طور دقیق تشخیص داده شود و کودک تحت درمان حساسیت غذایی قرار بگیرد.

چند نمونه از علائم حساسیت غذایی در کودکان عبارت است از: خارش و قرمزی پوست، تورم و قرمزی در ناحیه دهان و یا لب‌ها، مشکلات گوارشی مانند اسهال، درد شکمی، استفراغ، سرفه و عطسه، تنگی نفس و بروز آسم، افت فشارخون، افتادگی وضعیت‌آگاهی، ضربان قلب نامنظم و همه‌گیری در بدن.

علائم حساسیت غذایی در کودکان ممکن است پس از گذشت چند ساعت یا حتی روزها به طور کامل نمایان نشده و در مواردی به‌صورت دوره‌ای رخ دهد؛ بنابراین، بهتر است پس از مصرف هر گونه غذای جدید، علائم به مدت چند روز مشاهده شوند.

انواع حساسیت غذایی در کودکان

همان‌طور که گفته شد، حساسیت غذایی در کودکان با تحریک سیستم ایمنی بدن همان گونه که برای حمایت از بدن در مقابل باکتری‌ها و ویروس‌ها واکنش نشان می‌دهد، به غذا نیز واکنش نشان دهد. حساسیت غذایی در کودکان می‌تواند به صورت‌های مختلفی از جمله آنالفاکسی، آلرژی غذایی و حساسیت غذایی غیر آلرژیک ظاهر شود.

آنافیلاکسی یک واکنش تهدیدکننده حیات است که ممکن است در پاسخ به مصرف غذا یا مواد موجود در غذا رخ دهد. این واکنش بسیار شدید است و شامل ناراحتی شدید در ناحیه دهان، تنگی نفس، افت فشارخون، تشنج و حتی کما می‌شود. در بعضی موارد، بدن کودک به دنبال تماس با آنتی‌بادی‌های خاص به‌عنوان پاسخ به یک واکنش قبلی به غذا، واکنش نشان می‌دهد.

آلرژی غذایی نوعی از حساسیت است که در آن سیستم ایمنی بدن، به‌عنوان پاسخ به یک مواد خاص و معمولاً مهار‌ناپذیر، به طور اضطراری آنتی‌بادی تولید می‌کند. آنتی‌بادی‌های اضافه باعث همه‌گیری در بدن می‌شوند و به‌صورت علائمی مانند خارش، قرمزی و تورم در ناحیه دهان، لب و صورت خود را نشان می‌دهند. علائم دیگر ممکن است شامل سرفه، عطسه، تنگی نفس، درد شکم و اسهال باشد.

حساسیت غیر آلرژیک یا حساسیت غذایی غیر آلرژیک علائم مجازی دارد که بسیاری از کودکان با آن مشکل دارند. در این حساسیت، سیستم ایمنی بدن به مواد خاصی که در غذا وجود دارد واکنش نشان نمی‌دهد. به‌عبارت‌دیگر، علائم در این حساسیت ناشی از تفاوت رفتاری بین کودک و بزرگسالان است.

انواع مواد غذایی حساسیت‌زا در کودکان

یکی از رایج‌ترین انواع حساسیت غذایی در کودکان حساسیت به لبنیات است. این حساسیت می‌تواند به شکل تأخیری باشد. هنگامی که چنین حساسیتی تشخیص داده شود، لازم است که ماده‌ای که موجب حساسیت شده است، از نوع غذایی کودک حذف شود. مثلاً اگر کودک با حساسیت به گاو، بره و شتر مواجه شده است، ماده مشترک این سه حیوان، یعنی پروتئین شیر، باید از رژیم غذایی کودک حذف شود.

همچنین ممکن است کودک به لاکتوز موجود در لبنیات از جمله شیر حساسیت داشته باشد که در این صورت می‌تواند علائمی مانند تب، اسهال، خستگی و نفخ را در کودکان ایجاد کند.

حساسیت به انواع مغزها و آجیل نیز در کودکان دیده می‌شود. آجیل‌هایی مانند بادام، زمینی‌ها، کاج، بادام‌زمینی، گردو و… حساسیت‌زا هستند و علائم خارش و تورم را ایجاد می‌کنند.

حساسیت به سبزیجات و میوه‌ها نیز در کودکان رایج است. در بسیاری از موارد، این حساسیت برای تعداد زیادی از سبزیجات و میوه‌ها شامل می‌شود، به‌عنوان‌مثال شلغم یکی از مواردی است که موجب بروز حساسیت در کودکان می‌شود و از علائم آن خارش، قرمزی و تورم دهان است. برای پیشگیری از این نوع حساسیت، کودک باید کم‌کم با سبزیجات و میوه‌های جدید آشنا شود تا بتواند مشخص کند کدام یک از آن‌ها را ممکن است نتواند تحمل کند.

همچنین حساسیت به تخم‌مرغ و ماهی نیز یکی از رایج‌ترین حساسیت غذایی در کودکان است. حساسیت به تخم‌مرغ، حساسیت نسبتاً معمولی است و ممکن است باعث التهاب و تورم در دهان و گلوی کودک شود. اما حساسیت به ماهی می‌تواند شدید باشد و ممکن است با تنگی نفس همراه باشد.

همچنین نباید به کودکان مواد شیرین‌کننده و عطردار داده شود، زیرا ممکن است موجب واکنش‌های حساسیتی شود.

حساسیت به گندم یا برخی دانه‌ها نیز به‌عنوان یک حساسیت مرسوم در کودکان شناخته می‌شود. این حساسیت معمولاً با مصرف نان، کیک، بیسکویت و دیگر مواد غذایی حاوی گلوتن ادامه دارد، و علائم آن شامل خارش و تورم در صورت و دهان، تنگی نفس، نفخ، و خلط در چشمان است.

همچنین گیاه ذرت نیز می‌تواند به حساسیت‌های خاص در کودکان منجر شود. اگر کودک به گندم حساسیت دارد، دیگر دانه‌ها مانند جو، ذرت و چغندرقند نیز به دلیل کلاس‌های اشتراکی باید از رژیم غذایی کودک حذف شوند.

سخن پایانی

به‌طورکلی، هر ماده غذایی می‌تواند منبع حساسیت شود. بیشتر موارد حساسیت غذایی در کودکان شامل تخم‌مرغ، شیر، آجیل، گندم و ماهی هستند.

بهترین راه درمان حساسیت به غذا، اجتناب از مواد غذایی موردنظر است. همچنین علائم حساسیت غذایی در کودکان ممکن است تا چند ساعت یا حتی چند روز بعد از مصرف غذا ظاهر شوند و بدترین سناریو قادر به بروز واکنش‌های شدید بر روی سیستم‌های بدنی کودک در افراد آلرژیک است که باید فوراً به یک پزشک متخصص مراجعه کرده و نظرات و راهکارهای پیشنهادی برای رفع حساسیت غذایی در کودک را بررسی کرد.

همچنین بهتر است حساسیت غذایی کودک شما توسط پزشک متخصص و خودتان، پیشگیری و کنترل شود تا از بروز مشکل در این زمینه جلوگیری گردد.