برخی از بیماری‌ها هستند که مربوط به سن خاصی هستند یا حتی تفکر عموم مردم این است که آن بیماری این چنین است. از جمله بیماری‌هایی که ما آن را بیشتر برای نوزادان در نظر گرفته و شنیده‌ایم بیماری زردی یا یرقان نام دارد که نه تنها نوزادان بلکه افراد بزرگسال را نیز در گیر خود می‌کند و حتی در برخی مواقع شرایطی ایجاد می‌شود که شدیدتر شدن میزان زردی به شدت نگران کننده است.
عوامل مختلفی برای شدیدتر شدن میزان زردی چه در نوزادان و چه در افراد بزرگسال وجود دارد که آگاهی و پیشگیری از تاثیر آنان می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. حال اینکه زردی چیست؟ چگونه ایجاد می‌شود و علت آن چیست؟ سوال هایی است که پاسخ داده خواهند شد. پس همراه ما باشید تا با مطالعه این مقاله به سوال‌هایی که دغدغه فعلیتان شده است پاسخ داده شود.
یرقان چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟
بسیاری از ما نام بیماری زردی به گوشمان خورده است. بیماریی که اکثر افراد چنین تصوری دارند که این مشکل مخصوص نوزادان است. اما زردی نه تنها نوزادان بلکه افراد بزرگسال را نیز تا حد بسیار بالایی می‌تواند درگیر خود کند.
نام دیگر زردی، یرقان است، نوعی بیماری کبدی که در اثر ازدیاد بیلی روبین ایجاد می‌شود. نوعی رنگدانه که در اثر تجزیه سلول‌های قرمز خونی ایجاد می‌شود، بیلی روبین نام دارد. حال ارتباط بیلی روبین و کبد این است که کبد به عنوان یکی از اندام‌های مهم بدن وظیفه تجزیه گلبول‌های قرمز مرده و آسیب دیده را به عهده دارد.
زمانی که این عمل توسط کبد انجام شود، بیلی روبین زرد رنگ ایجاد می‌شود. از آنجایی که کبد از طریق مجرایی به کیسه صفرا متصل است، بیلی روبین از آن‌جا به همراه مواد دیگر تولید شده توسط کبد به کیسه صفرا می‌رود و سپس وارد روده شده و دفع می‌شود.
حال افزایش میزان بیلی روبین شرایط سمی و خطرناکی را ایجاد می‌کند که در نتیجه آن زردی ایجاد می‌شود و رنگ زرد و نارنجی خود را در قسمت هایی همچون پوست، سفیدی چشم و… نمایان می‌کند. توجه به این بیماری و نادیده نگرفتن آن می‌تواند باعث عدم شدیدتر شدن میزان زردی شود.
علت بیماری یرقان و شدید شدن زردی نوزاد چیست؟
دلایل بسیاری وجود دارد که در نتیجه آن‌ها یرقان ایجاد می‌شود. اما به طور کلی ٣ دلیل، از اصلی‌ترین دلایل بروز زردی نوزادان هستند که در صورت ایجاد آن‌ها فرد دچار یرقان می‌شود این ٣ دلیل عبارتند از :
١. انسداد :
در اثر مسدود شدن کیسه صفرا یا مجاری صفراوی بیلی روبین از کبد نمی‌تواند خارج شود و افزایش و تجمع آن زردی را ایجاد می‌کند.
٢. آسیب به کبد سبب شدیدتر شدن میزان زردی :
آسیب هایی که به کبد وارد می‌شوند نیز می‌توانند سبب ایجاد یرقان شوند. این آسیب ها می‌توانند دائمی یا موقت باشند.
٣. افزایش تخریب :
افزایش تخریب و تجزیه گلبول های قرمز توسط کبد، بیلی روبین بیشتری را نیز تولید می‌کند که خود دلیلی بر ایجاد و شدیدتر شدن میزان زردی می‌شود.
دلیل ایجاد زردی در نوزادان نیز این است که در هنگام تولد به دلیل اینکه مدت زمانی طول می‌کشد تا کبد کار خود را شروع و به درستی انجام دهد، بیلی روبین مقداری افزایش می‌یابد.
بیماری زردی چه علائمی دارد؟
از جمله علائم زردی یا یرقان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
. خارش بدن
. مدفوع کم رنگ
. ادرار تیره رنگ
. زرد شدن پوست، سفیدی چشم و…
. بی خوابی و حالات روحی نامناسب
. تب و خستگی
. شکم درد و حالت تهوع
بخشی یا همه موارد اشاره شده می‌توانند علائم بیماری زردی باشند، اما نکته این است که برخی مواقع به دلیل استفاده از مواد غذایی مضر، داروها و… شدیدتر شدن میزان زردی و علائم آن می‌تواند مشاهده شود.
چه چیزهایی سبب شدیدتر شدن میزان زردی می‌شود ؟
گاهی افرادی که به زردی یا یرقان مبتلا شده‌اند با رعایت نکردن یکسری از موارد و رژیم‌های غذایی سبب شدت پیدا کردن زردی خود می‌شوند. از جمله عواملی که سبب شدید تر شدن میزان زردی می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
١. استفاده از الکل در رژیم غذایی که سبب آسیب بیشتر به کبد می‌شود.
٢. استفاده از گوشت قرمز که خود سبب به زحمت افتادن کبد برای پردازش آن می‌شود.
٣. مصرف قند و شکر و غذاها و خوراکی‌های شیرین.
۴. افزایش مصرف غذاهای کنسرو شده.
۵. مصرف زیاد غذاهای چرب، پر نمک و حاوی آهن.
۶. مصرف غذاهایی با طبع گرم.
زردی در نوزادان به چه صورت است؟
به طور معمول مشاهده زردی در نوزادان تازه متولد شده بیشتر از افراد بزرگسال است. تحقیقات نشان داده که از هر 5 نوزاد تازه متولد شده 3 نفر به زردی مبتلا هستند که این بیماری را به یکی از شایع‌ترین بیماری‌های نوزادی تبدیل کرده است.
این بیماری در نوزادان به دلیل ازدیاد میزان بیلی روبین در خون نمایان می‌شود. گلبول های قرمز بسیاری در بدن نوزادان وجود دارد که سریع تولید و تخریب می‌شوند. همچنین به دلیل اینکه کبد نوزادان کامل نشده است، توانایی خارج کردن بیلی روبین از خون در بدن آن‌ها کم است. در نتیجه نوزاد بسته به شرایط، زردی با میزان کم یا حتی شدیدتر شدن میزان زردی را می‌تواند تجربه کند.
اما به طور معمول تعداد نوزادانی که زردی آنان به حدی می‌رسد که باید حتما درمان شود کم است، زیرا در بسیاری از موارد پس از گذشت 14 روز از تولد نوزاد زردی خودبه خود درمان می‌شود.
علائم زردی و شدیدتر شدن میزان زردی در نوزادان چیست؟
زردی که شایع‌ترین مشکل نوزادان تازه متولد شده است ممکن است سریعا و در هنگام تولد بروز پیدا نکند و پس از چند روز نمایان شود حال با اشاره به علائم زردی نوزاد می‌توان آن را شناسایی کرد که عبارتند از :
زرد شدن پوست و قسمت سفید رنگ چشم نوزاد، گریه، دل درد، نخوردن شیر مادر، مشکل در دفع نوزاد و…
دانستن و شناسایی علائم زردی در نوزاد بسیار مهم است زیرا اقدامات سریع و لازم سبب رفع آن به عدم شدیدتر شدن میزان زردی در همان اول کار بسیار کمک می‌کند.
درمان یرقان در نوزادان و افراد بزرگسال چگونه است؟
درمان یرقان با مراجعه به پزشک و تجویز داروها می‌تواند انجام شود. اما در نوزادان با استفاده از روش‌هایی همچون فتوتراپی، IVIG، تعویض کردن خون و… انجام شود. مصرف آب، قهوه، میوه جات و سبزیجات و همچنین مواد غذایی حاوی فیبر مانند آجیل، غلات، کلم بروکلی، حبوبات و… می‌تواند در افراد بزرگسال کمک کننده باشند و مانع از شدیدتر شدن میزان زردی و جلوگیری از زردی بشوند.
نتیجه گیری
برخی از بیماری‌ها هستند که شدید شدن آن‌ها بسیار خطرناک و مشکلاتی را به وجود می‌آورد که آدمی با خودش فکر می‌کند که کاش قبل از شدت پیدا کردنش درصدد پیشگیری یا درمان آن برمی‌آمدم. زردی یا یرقان از جمله بیماری‌هایی است که مبتلا شدن به آن برای نوزادان به دلیل حساس بودن شرایطشان نگران کننده و دچار شدن به آن برای افراد بزرگسال نیز آسان نیست.
در این مقاله راجع به این بیماری با ظاهر زرد رنگ یعنی زردی یا یرقان، به نکاتی از جمله چیستی یرقان، علت و فرایند کلی ایجاد آن، علائم زردی، مواردی که سبب شدیدتر شدن میزان زردی می‌شود. برای درمان زردی می‌توانید به پزشک مراجعه کنید. توضیح زردی راجع به نوزادان و درمان و کاهش آن به وسیله مواد غذایی و… اشاره شد.