علت بروز زردی در نوزادان چیست؟
زردی یا یرقان یکی از بیماری‌هایی است که معمولا بیشتر نوزادان تازه متولد شده به آن مبتلا می‌شوند. زردی نوزاد زمانی به وجود می‌آید که ماده‌ای به نام بیلی روبین بیش از حد در خون تجمع یابد. در واقع، هنگامی که مواد غذایی در بدن جذب و هضم می‌شوند، بیلی روبین تولید می‌شود که لازم است برای سلامت فرد از بدن خارج شود.
به طوری که، خارج نشدن بیلی روبین از بدن باعث ایجاد انواع مختلفی از بیماری‌ها می‌شود. علاوه بر این، انسداد و نارسایی در سیستم گوارشی و کلیوی باعث تجمع بیلی روبین در بدن می‌شود. بنابراین، هنگامی که بیلی روبین در بدن تجمع کند، به این معنی است که فرد دچار انسداد و نارسایی در سیستم گوارشی و کلیوی می‌باشد.
در واقع، احتمال ابتلای بزرگسالان و نوزادان به بیماری زردی وجود دارد که می‌توان با تشخیص علائم آن، اقداماتی برای پیشگیری و درمان انجام داد. با توجه به این که بیماری زردی نوزاد بسیار شایع است، والدین می‌توانند با تشخیص به موقع از پیشروی این بیماری جلوگیری کنند و اقدامات لازم برای درمان آن را انجام دهند. در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی در مورد زردی نوزاد و علائم و علل به وجود آمدن آن در اختیار شما مخاطبان گرامی قرار دهیم. پس با ما همراه شوید.
علل زردی نوزاد
در دوران جنینی، فرایند‌های جذب و دفع بیلی روبین خون جنین به وسیله‌ی کبد مادر انجام می‌شود. هنگامی که نوزاد متولد می‌شود، این فرایند به وسیله‌ی کبد نوزاد صورت می‌گیرد. گاهی اوقات ممکن است کبد نوزاد نارس باشد یا به صورت ناقص رشد کرده باشد. در این صورت است که فرایند دفع بیلی روبین خون نوزاد با مشکل مواجه خواهد شد.
تجمع بیلی روبین در خون باعث ایجاد بیماری یرقان یا زردی نوزاد می‌شود. بیماری یرقان باعث ایجاد زردی در چشم‌ها و پوست می‌شود. تشخیص این بیماری به این صورت انجام می‌شود که پزشک با گرفتن آزمایش خون از بیمار، مقدار بیلی روبین موجود در خون را اندازه گیری می‌کند و در صورتی که بیلی روبین خون بیش از حد طبیعی باشد، به درمان بیماری زردی می‌پردازد.
در نورادان تازه متولد شده‌ای که مبتلا به بیماری زردی هستند، علائم بیماری در دو تا چهار روز بعد از تولد بروز می‌کند. اما باید توجه داشته باشید که علائم دیگری نیز باعث بروز زردی در نوزاد می‌شود. این علائم عبارتند از خون ریزی داخلی، مشکلات ژنتیکی در تجزیه‌ی بیش از حد گلبول‌های قرمز خون، عفونت‌های ویروسی، نارسایی کبدی، مسدود شدن مجاری صفراوی و … .
وجود چنین مشکلاتی باعث می‌شود نشانه‌های زردی دیرتر از حالت معمولی بروز کند و همچنین، این احتمال نیز وجود دارد که علاوه بر نشانه‌های معمول، علائم دیگری نیز در بیمار بروز کند.
علائم زردی نوزاد
نوع گریه کردن نوزاد، بهترین راه شناسایی بیماری است. با توجه به این که نوزادان نمی‌توانند از قوه‌ی تکلم استفاده کنند، بنابراین از طریق گریه کردن نیازهای خود را اعلام می‌کنند و والدین می‌توانند با کمی توجه متوجه خواسته‌ی نوزاد شوند. زردی باعث می‌شود نوزاد گریه‌هایی گوش خراش و شدید داشته باشد.
به طور کلی، علائم زردی نوزاد شامل زردی پوست بدن به ویژه در ناحیه‌ی شکم، بازو و پاها، زرد شدن رنگ مدفوع، زرد شدن سفیدی چشم‌ها، بی‌حالی، بی‌قراری و خواب آلودگی، عدم تمایل نوزاد به خوردن شیر، کاهش وزن نوزاد، تب و … می‌باشد. لازم است تا والدین در صورت مشاهده‌ی چنین علائمی به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنند تا در اسرع وقت اقدامات لازم برای درمان صورت گیرد.
مدت زمان ابتلا به بیماری زردی نوزاد
به طور کلی، دلایل خاصی باعث بروز بیماری زردی نوزاد می‌شود. این دلایل سه مورد می‌باشد و شامل زردی طبیعی، یکسان نبودن گروه خونی مادر و جنین، زردی حاصل از شیر مادر می‌باشد که در ادامه اطلاعاتی در مورد هر کدام از این موارد در اختیار شما مخاطبان گرامی قرار می‌دهیم.
زردی طبیعی هنگامی به وجود می‌آید که نوزاد نارس متولد شود یا این که هنگام تولد برخی از اندام‌هایش به خوبی رشد نکرده باشد. یکی از این اندام‌ها کبد است. همان طور که می‌دانید، کبد در فرایند جذب و دفع بیلی روبین خون مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کند و کبدی که خوب رشد نکرده باشد نمی‌تواند این کار را به خوبی انجام دهد.
در نوزادانی که با این مشکلات به دنیا می‌آیند، علائم زردی دو تا هفت روز بعد از تولد ظاهر می‌شود و در دوره‌ی درمانی دو هفته‌ای بهبود می‌یابد. علاوه بر آن، این نوزادان هنگامی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند به تدریج کبد تکامل یافته و بیلی روبین خون کاهش می‌یابد. علاوه بر موارد ذکر شده، دیابت، مصرف دارو، نوع تغذیه، و مسائل ژنتیکی که جزء بیماری‌های زمینه‌ای مادر یا نوزاد محسوب می‌شوند نیز باعث بروز بیماری زردی طبیعی می‌شوند.
یکسان نبودن گروه خونی مادر و جنین یکی دیگر از عوامل ایجاد کننده‌ی بیماری زردی نوراد می‌باشد. در برخی مواقع ممکن است گروه خونی مادر و نوزاد یکی نباشد. به عنوان مثال امکان دارد گروه خونی مادرB و گروه خونی جنین A باشد. این شرایط ممکن است موجب زردی، کم خونی و حتی مرگ نوزاد شود.
در واقع، هنگامی که گروه خونی مادر و نوزاد همسان نباشد، در بدن مادر نوعی آنتی بادی تولید می‌شود که باعث افزایش تعداد بیلی روبین‌های موجود در خون نوزاد می‌شود. با توجه به این که در اواخر دوران بارداری ممکن است خون جنین به بدن مادر وارد شود، به دلیل ناهمسانی گروه خونی مادر و جنین در بدن مادر آنتی بادی به وجود می‌آید.
در چنین شرایطی، آمپول ایمنوگلوبولین Rh در بیست و هشتمین هفته از بارداری و ۷۲ ساعت بعد از زایمان به مادر تزریق می‌شود. برای درمان یکسان نبودن گروه خونی مادر و جنین دو هفته وقت نیاز است. زردی ناشی از شیر مادر سومین مورد از عوامل ایجاد کننده‌ی بیماری زردی می‌باشد.
گاهی اوقات ممکن است در شیر مادر نوعی ماده وجود داشته باشد که باعث کاهش فرایند جذب و دفع بیلی روبین خون می‌شود و همین مورد باعث افزایش بیلی روبین خون می‌شود. دوره‌ی درمان زردی ناشی از شیر مادر ۳ تا ۱۲ هفته می‌باشد. پزشک متخصص می‌تواند با توجه به علائم بیماری، نوع زردی نوزاد را تشخیص داده اقدامات لازم برای درمان را انجام دهد.
سخن آخر
بیماری زردی یکی از شابع‌ترین بیماری‌هایی است که اغلب نوزادان هنگام تولد به آن مبتلا می‌شوند. هنگامی که فرایند جذب و دفع بیلی روبین خون به درستی صورت نگیرد، فرد مبتلا به بیماری زردی یا یرقان می‌شود. کبد مهم‌ترین عضوی است که با ساز و کار خاص خود، میزان بیلی روبین موجود در خون را تنظیم می‌کند.
علاوه بر نوزادان، امکان ابتلای بزرگسالان به این بیماری وجود دارد. در هنگام جنینی، فرایند جذب و دفع بیلی روبین موجود در خون جنین توسط کبد مادر صورت می‌گیرد که با تولد نوزاد، این کار توسط کبد نوزاد صورت می‌گیرد. گاهی اوقات ممکن است به دلیل نارسایی نوزاد و عدم رشد کافی برخی اندام‌ها و به ویژه کبد نوزاد، فرایند جذب و دفع بیلی روبین با مشکل مواجه شده و با تجمع بیلی روبین در خون، نوزاد مبتلا به زردی می‌شود.
علائم زردی نوزاد شامل زردی پوست بدن به ویژه شکم، پاها و بازو، زرد شدن رنگ مدفوع، زرد شدن سفیدی چشم‌ها، بی‌حالی، بی‌قراری و خواب آلودگی، عدم تمایل نوزاد به شیر خوردن، کاهش وزن نوزاد و تب می‌باشد. به طور کلی، سه عامل باعث ایجاد بیماری زردی می‌شود.
این سه عامل عبارتند از زردی طبیعی، یکسان نبودن گروه خونی مادر و نوزاد و زردی ناشی از شیر مادر که پزشک متخصص می‌تواند با توجه به وضعیت نوزاد، تشخیص لازم را انجام داده و در صدد درمان بیماری برآید.