زانوی پرانتزی در بین نوزادان شایع می‌باشد و به دلیل محدود بودن فضا هنگام دوران جنینی ایجاد می‌شود که به طور طبیعی در بین نوزادان وجود دارد. هنگامی که کودک راه رفتن را شروع کند و وزن بدن کودک را پاها تحمل کند باعث رفع این مشکل می‌شود. در ادامه مطلب به بررسی علائم زانو پرانتزی در کودکان، تشخیص، راه‌های درمان، پیشگیری و مشکلات ناشی از زانوی پرانتزی می‌پردازیم.
زانوی پرانتزی
زانوی پرانتزی در کودکان به حالتی گفته می‌شود که در آن هنگامی که پاها و مچ پای کودک در کنار هم قرار می‌گیرند، زانوها از هم فاصله دارند و پاها از لحاظ ظاهری مانند پرانتز می‌باشند.
دلایل زانوی پرانتزی چیست؟
از دلایل ایجاد زانوی پرانتزی می‌توان به بیماری بلانت، عدم رشد طبیعی استخوان ها، کوتولگی، دیسپلازی استخوان‌ها، مسمومیت با سرب یا فلورید، کمبود ویتامین D در بدن کودک، اضافه وزن در کودک، عفونت‌های استخوان، تومورهای استخوان و عدم بهبود شکستگی، عوامل ارثی، بیماری پاژه استخوان و ضعف عضلات خارجی پا و قوی بودن عضلات داخلی پا اشاره کرد. در ادامه به بررسی این موارد می‌پردازیم.
بیماری بلانت
در بیماری بلانت، استخوان ساق پای کودک رشد غیر طبیعی دارد و باعث ایجاد انحنایی در زیر زانو می‌شود. هنگامی که کودک شروع به راه رفتن می‌کند باعث تشدید زانوی پرانتزی می‌شود. احتمال ابتلا به این بیماری در کودکانی که نسبت به سن خود اضافه وزن دارند یا زودتر راه می‌روند بیشتر می‌باشد.
نرمی استخوان یا راشیتیسم
نرمی استخوان یا راشیتیسم به نوعی اختلال که از دلایل ایجاد آن می‌توان به کمبود ویتامین D در بدن کودک، کمبود کلسیم و یا کمبود فسفات اشاره کرد. کمبود این مواد در بدن باعث نرم شدن و ضعیف شدن استخوان‌های کودک می‌شود و در نتیجه آن ایجاد زانوی پرانتزی می‌شود.
کوتولگی
کوتولگی یکی از ناهنجاری‌های مادرزادی است. شایع‌ترین نوع کوتولگی، آکندروپلازی نام دارد. که در آن عدم رشد مناسب استخوان به مرور زمان و در طولانی مدت باعث ایجاد زانوی پرانتزی می‌شود.
دیسپلازی استخوان
دیسپلازی استخوان نوعی مشکل وراثتی می‌باشد که تاثیر آن بر روی استخوان‌ها و مفاصل می‌باشد و باعث عدم رشد طبیعی در کودک می‌شود. این مشکل وراثتی که غیر معمول می‌باشد استخوان‌های پا را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث ایجاد زانوی پرانتزی در کودکان می‌شود.
ایجاد مسمومیت با سرب یا فلورید
مسمومیت با سرب یا فلورید بر روی بافت استخوان اثر گذاشته و باعث افزایش استئوئید استخوان که خود موجب نرمی در استخوان می‌شود و این مسمومیت می‌تواند باعث ایجاد زانوی پرانتزی در کودکان شود.
بیماری پاژه استخوان
این بیماری ناشی از عدم توانایی استخوان برای ترمیم بعد از شکستگی می‌باشد. به همین دلیل احتمال ابتلا به زانوی پرانتزی در افرادی که دچار شکستگی استخوانی می‌شوند زیاد است.
علائم زانوی پرانتزی در کودکان
یکی از اصلی‌ترین علائم زانو پرانتزی در کودکان زمانی است که فاصله زانوها هنگامی که کودک می‌ایستد از هم بسیار زیاد باشد. از دیگر علائم زانو پرانتزی در کودکان در صورت در نظر گرفتن خط عمودی در مرکز بدن، پاهای کودک از هر دو طرف دارای تقارن می‌باشند.
همچنین از علائم زانوی پرانتزی در کودکان می‌توان به نامناسب بودن الگوی حرکت در کودک، عدم هماهنگی در حرکات، کاهش دامنه حرکتی ران، احساس درد در زانو یا مفصل ران اشاره کرد. به طور معمول علائم زانوی پرانتزی در کودکان به مرور و تا سن ۱۲ تا ۱۸ماهگی بهبود می‌یابد. اما اگر بعد از سن دو سالگی همچنان علائم زانوی پرانتزی در کودکان را مشاهده کردید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص زانوی پرانتزی در کودکان
تشخیص زانوی پرانتزی توسط متخصص اطفال یا متخصص ارتوپد قابل امکان است و پزشک می‌تواند با مشاهده علائم زانو پرانتزی در کودکان این بیماری را تشخیص دهد. اما برای تشخیص قطعی و عوارض این بیماری نیاز به انجام یک سری آزمایشات می‌باشد. به‌طور کلی کودک باید تمام معایناتی که در دوران نوزادی نیاز است را بگذراند.
آزمایشات لازم برای تشخیص زانوی پرانتزی و عوارض آن شامل: مشاهده راه رفتن کودک برای تشخیص شکل پاها، اندازه‌گیری فاصله زانوها از یکدیگر زمانی که کودک به پشت خوابیده است، انجام آزمایش خون برای اندازه‌گیری ویتامین D یا کلسیم، تصویربرداری با اشعه ایکس برای تشخیص مشکلات رشد استخوان پا می باشد.
درمان زانوی پرانتزی در کودکان
درمان خاصی برای زانوی پرانتزی در کودکان زیر دو سال لازم نمی‌باشد و علائم زانو پرانتزی در کودکان در اکثر موارد بهبود پیدا می‌کند و از بین می‌رود. اما در صورتی که بعد از دو سالگی همچنان در کودک علائم مشاهده شود برای درمان می‌توان گچ گرفتن پا، استفاده از کفش‌های طبی و مخصوص و استفاده از آتل را پیشنهاد کرد.
درمان زانوی پرانتزی ناشی از بیماری بلانت
در صورت تشخیص بیماری بلانت می‌توان از آتل‌ها و بریس استفاده و زانوی پرانتزی در کودک را درمان کرد.
درمان زانو پرانتزی ناشی از بیماری راشیتیسم
نرمی استخوان یا راشیتیسم ناشی از کمبود ویتامین D و کلسیم می‌باشد و به همین دلیل با مصرف مکمل‌های ویتامین D و کلسیم می‌توان زانوی پرانتزی که ناشی از بیماری راشیتیسم یا نرمی استخوان است را درمان کرد.
ورزش
تمرین‌های ورزشی برای بهبود علائم زانوی پرانتزی در کودکان وجود دارد و انجام آن‌ها مفید می‌باشد مثل خواباندن کودک به پشت و خم کردن پاها تا زمانی که زانو به شکم برسد. انجام حرکات پیلاتس و یوگا نیز برای تقویت زانوها و افزایش انعطاف پذیری اندام کودک موثر می‌باشد.
عمل جراحی
در صورت عدم بهبودی زانوی پرانتزی با روش‌های دیگر جراحی آخرین گزینه برای از بین رفتن زانوی پرانتزی می‌باشد. از جمله عمل‌هایی که برای درمان انجام می‌شود می‌توان به عمل قرار دادن صفحه فلزی کوچک بر روی پای کودک و عمل استئوتومی تیبیا اشاره کرد.
مدت زمان درمان زانوی پرانتزی در کودکان
زمانی که کودک شروع به راه رفتن می‌کند، زانوهای کودک از حالت پرانتزی به حالت صاف و عادی تغییر می‌کند. اما اگر بعد از دو سالگی این وضعیت تغییر نکرد و در صورت تشخیص زود هنگام، مدت زمان درمان کوتاه خواهد بود. اما در صورتی که زانوی پرانتزی دیرتر تشخیص داده شود و شدت آن بیشتر شود، مدت زمان درمان طولانی و راه‌های درمان پیچیده‌تر خواهد بود.
مشکلات ناشی از زانوی پرانتزی
مشکلاتی که ناشی از زانوی پرانتزی می‌باشد، فقط حالت ظاهری و فاصله زیاد دو زانو از یکدیگر هنگام ایستادن نمی‌باشد. از جمله عوارض ناشی از زانوی پرانتزی می‌توان به احساس درد در لگن و زانو، محدود شدن دامنه حرکت مخصوصاً در لگن، راه رفتن و دویدن به سختی اشاره کرد.
پیشگیری از ابتلا به زانوی پرانتزی
روش قطعی برای پیشگیری از ابتلا به زانوی پرانتزی وجود ندارد. اما با رعایت نکاتی ساده می‌توان از ابتلای کودک به زانوی پرانتزی جلوگیری کرد. رعایت مواردی مانند استفاده از مکمل‌های ویتامین D برای کودک، مراقب از کودک در هنگامی که دچار شکستگی استخوان می‌شود تا استخوان‌ها به درستی جوش خورند و رعایت تغذیه سالم اشاره کرد.
احتمال ابتلا به زانوی پرانتزی در چه افرادی بیشتر می‌باشد؟
احتمال ابتلا به زانوی پرانتزی در کودکانی که دارای اضافه وزن می‌باشند، در سنین کم شروع به راه رفتن می‌کنند و سابقه خانوادگی این بیماری را دارند بیشتر می‌باشد.
کلام آخر
در این مطلب سعی کردیم به طور کامل زانوی پرانتزی علائم چگونگی تشخیص پیشگیری راه‌های درمان و مدت زمان درمان را توضیح دهیم. زانوی پرانتزی معمولاً در نوزادان به دلیل نحوه قرار گرفتن جنین در رحم مادر وجود دارد وطبیعی می‌باشد. برای کنترل این بیماری می‌توانید با پزشک متخصص اطفال در ارتباط باشید.