معایناتی که باید بر روی تمامی نوزادان انجام شود، چه معایناتی هستند؟
نوزادان، به خصوص در بدو تولد، به یک معاینه کامل پزشکی نیاز دارند. در زمان معاینه نوزاد، پزشک باید از وضعیت سلامتی کلی نوزاد با خبر شود و عواملی مانند ترکیب رنگ پوست، شکل سر، چشم، گوش، دهان، دست و پا، معاینات بافتی، قلب، ریه، شکم، ادرار، وزن و قد نوزاد را بررسی کند.
در صورتی که پزشک به تست های بیشتری نیاز داشته باشد، می‌تواند از سونوگرافی و MRI برای بررسی بیشتر اطلاعات استفاده کند. همه‌ی این معاینات برای تشخیص دقیق و درمان مناسب برای نوزادان بسیار مهم هستند. در ادامه به نحوه‌ی انجام این معاینات و بررسی این معاینه‌ها می‌پردازیم.
چه زمانی باید مراقبت و معاینه ی نوزاد را شروع کنیم؟
مراقبت های بهداشتی و پزشکی برای نوزادان باید از لحظه تولد شروع شود. در واقع، بسیاری از مراقبت‌ها و توصیه‌های متولدین، پیش از تولد نوزاد انجام می‌شوند. این مراقبت‌ها در دوران بارداری شامل مراجعه به متخصصین بارداری و زایمان، مصرف مکمل‌های غذایی مناسب، فعالیت‌های ورزشی منظم، خواب کافی، اجتناب از مواد مخدر، الکل، سیگار و همچنین مراقبت از سلامت جسمانی و روحی مادر می‌شود.
از همان لحظه تولد، نوزادان باید مورد مراقبت فیزیکی و پزشکی قرار بگیرند. این مراقبت های پزشکی شامل سنجش وضعیت فیزیکی، شنیدن صدای قلب و ریه‌های نوزاد، اندازه‌گیری وزن و قد، بررسی پاها و کمر، معاینه کیفیت پوست و چشم و حتی تست کمپوست می‌باشد. که این معاینه‌ها در زمان تولد به طور اضطراری، انجام می‌شود. معاینات بعد از تولد نوزاد نیز باید به‌صورت هفتگی، ماهانه و سالانه نیز برای بررسی وضعیت سلامت نوزاد باید انجام شوند.
همچنین، به نکات پزشکی و بهداشتی و ایمنی نوزاد، هم درهنگام تغذیه، حمام، تعویض پوشک و پوشیدن لباس های نوزادی، باید توجه ویژه‌ای داشت. به طور کلی، مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی برای نوزادان باید از لحظه تولد شروع شود و به صورت منظم و مستمر ادامه یابد.
به طور کلی نوزاد پس از ترخیص، به چه معاینه‌هایی نیازمند است؟
پس از ترخیص از بیمارستان، نوزاد به محیط خانه منتقل می‌شود. هدف از معاینات اولیه نوزاد پس از ترخیص، سنجیدن سلامت جسمانی و روانی نوزاد می‌باشد. پزشک معالج به عنوان یکی از محورهای مراقبت، در جلسات مشاوره با والدین، وجود هرگونه مشکلی را کاملاً توضیح داده و والدین را راهنمایی می‌کند. در ادامه نکات بیشتری در مورد معاینات اولیه نوزاد پس از ترخیص را مطرح می‌کنیم.
۱. معاینه ضمنی
در مراحل اولیه زندگی نوزاد، معاینات ضمنی از جمله ارزیابی تغذیه، وزن، قد، بیشترین فشار خون، قلب و… انجام می‌شود.
۲. معاینه سلامت
هدف از این معاینه، تعیین سلامت کلی نوزاد و ارزیابی احتمال بروز مشکلات از طریق زایمان می‌باشد.
۳. تزریق واکسن
برای تقویت سیستم ایمنی نوزاد، واکسن‌های لازم در نظر گرفته می‌شوند. برای اطمینان از تسکین درد، قبل از واکسیناسیون نوزاد، پوست نوزاد را به دستکش الکلی استریلیزه مجهز کرده و سپس تزریق واکسن صورت می‌گیرد.
۴. مشاوره تغذیه
جهت رشد سالم نوزاد، خانواده باید به اصول تغذیه نوزاد آگاهی پیدا کند. چندین فاکتور از جمله مقدار شیر مادر، غذای اضافی، فرمول شیر، تغذیه شیرخوار، چگونگی دوره شیرخواری و انواع موادغذایی که در هنگام دوره‌ی شیرخواری استفاده می‌شود، باید در نظر گرفته شود.
۵. مراقبت از نوزاد
پوشک نوزاد باید هر دو ساعت یکبار تعویض شود.
۶. مراقبت پوست
پوست نوزاد خیلی حساس است. برای پیشگیری از عفونت پوست و همچنین مشکلات جدی پوستی، پوست نوزاد را با دستمال نرم و خنک شسته و مرطوب نگه داشته شود.
۷. تغییرات بدنی
تغییر شکل، حجم، وزن و اندازه سر، از جمله تغییرات رو به رشد نوزاد به حساب می‌آیند. والدین باید در اغلب موارد مربوط به تغییرات بدنی نوزاد بسیار صبور باشند.
معاینه‌ی سلامت فیزیکی نوزاد چگونه انجام می‌شود؟
معاینه فیزیکی نوزاد به عنوان بخشی اساسی از مراقبت بهداشتی برای نوزاد انجام می‌شود. بررسی و ارزیابی زمانی که نوزاد در بیمارستان است توسط یک پزشک متخصص یا پرستار متخصص انجام می‌شود.
در ابتدا پزشک به معرفی و بررسی اطلاعات پزشکی و تاریخچه خانوادگی نوزاد می‌پردازد، پزشک ممکن است درخواست مبایعه سوابق پزشکی و تاریخچه خانوادگی نوزاد را بدهد. این اطلاعات می‌تواند از طریق طرح پرسشنامه خانواده آورده شود.
به طور کلی معاینه سلامت فیزیکی نوزاد شامل بررسی کلیه ناحیه‌های بدنی نوزاد می‌شود. از جمله نواحی می‌توان به پوست، چشم، گوش، دهان و بینی، سر و گردن، قلب و ریه، دست و پا، شکم، سیستم اندوکراین، و ناحیه‌ی تناسلی اشاره کرد و در ادامه به بررسی هر کدام از موارد ذکر شده می‌پردازیم:
۱- پوست
به طور کلی وضعیت پوست و پوشش‌های آن بررسی می‌شود. به عنوان مثال، در صورت وجود شکاف لب و کام، باید بررسی شود که آیا شکاف لب از نوع قابل ترمیم است یا خیر.
۲- چشم
پزشک تحرک چشم نوزاد را بررسی می‌کند، در واقع تست ردیابی چشم انجام شده و قدرت بینایی بررسی می‌شود.
۳- گوش
این تست برای اطمینان از سالم بودن گوش‌ها بررسی می‌شود، کشف عفونت‌های گوشی و همچنین بررسی تمامی قسمت‌های داخل گوش به‌عنوان تشخیص وجود هرگونه مشکل مانند ناراحتی و جلوگیری از عواقب احتمالی مربوط به آن، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۴- دهان و بینی
بررسی دهان و بینی متولدین برای چک کردن احتمال بروز خفگی به هنگام غذا خوردن در آنها بسیار مهم است.
۵- سر و گردن
بررسی هرگونه نشانه‌ای از اسپاسم یا کمبود حرکت در گردن و پیکربندی نوزاد، بیماری سر پایین (توریکولیس) و تغییرات در سایز سر، را شامل می‌شود.
۶- قلب و ریه
صدای قلب توسط پزشک شنیده می‌شود و برای بررسی دستگاه تنفسی نوزاد، پزشک قابلیت شنوایی صدای ریه را بررسی می‌کند و می‌تواند سطح تنفس و سطح اکسیژن را بسنجد و نقص اولیه را با کمک تجهیزاتی مانند اکسیمتر تشخیص دهد.
۷- دست و پا
بررسی سطح حسی و قواعد حرکتی دست و پا و تشخیص هرگونه نقص با استفاده از تست Babinski انجام می‌شود.
۸- شکم
جستجو برای دانستن تعادل گوارش کودک، شناسایی هرگونه علائم درد شکمی برای تشخیص شایعات شکمی، بررسی ناحیه سره شکمی، وجود هرگونه کیست یا وجود هرگونه ال دی دی و بررسی ناحیه دستگاه گوارش و مشکلات مربوط به آن.
۹- سیستم اندوکراین
برای بررسی و تشخیص کم‌کاری تیروئید و بسیاری از مشکلات مهم دیگر از تست سیستم اندوکراینی استفاده می‌کنند. برای تشخیص کم‌کاری تیروئید در نوزادان، پزشک معمولا از تست تعیین سطح هورمون‌های TSH و T4 استفاده می‌کند که این تست ها باید در دوره شش تا پانزده روزگی انجام شوند.
۱۰- بررسی افشای ناحیه تناسلی
این بررسی شامل بررسی ناحیه تناسلی و مشکلات مرتبط با آن شامل نازایی و بیماری‌های زنان است.
سخن پایانی
به طور کلی در بدو تولد نوزاد معاینه‌هایی بر روی جسم نوزاد توسط پزشک متخصص صورت می‌گیرد که این معاینه تفصیلی و بررسی همه‌ی نقاط بدن نوزاد برای جلوگیری و درمان مشکلات مختلف ضروری است. با توجه به این که زمان معاینه نوزادان بسیار کوتاه است، پزشک ممکن است بخشی از معاینه را فورا انجام دهد و برای بررسی سایر عوامل، نیاز به انجام تعداد بیشتری آزمایش را مشخص کند. با توجه به معاینه‌های انجام شده بر روی نوزاد، در صورت وجود هر گونه بیماری یا مشکل جسمی، درمان به موقع آن می‌تواند به نوزاد کمک کند تا بهتر و سالم‌تر رشد کند.