یکی از بیماری‌های خطرناک، که امروزه اکثر افراد را درگیر خود کرده است بیماری فشار خون می‌باشد. این بیماری اکثرا در بزرگسالان و سالمندان مشاهده می‌شود. اما این بیماری خطرناک ممکن است در کودکان نیز رخ دهد. طبق آمار بدست آمده از پزشکان فشار خون بالا در کودکان نیز مشاهده شده است.
در این مطلب می خواهیم به فشار خون بالا در کودکان بپردازیم و علت و راه‌های درمان این بیماری خطرناک را بررسی کنیم. اما پیش از بررسی این عارضه خطرناک در کودکان در چند پاراگراف بعدی به مفهوم اولیه فشار خون می پردازیم و با این عارضه آشنا می شویم.
فشار خون چیست؟
فشار خون، نیرویی است که خون هنگام عبور از عروق بدن به دیواره‌های آن وارد می کند. در شرایط عادی، قلب خون را به درون رگ‌های سراسر بدن پمپاژ می‌کند. رگ‌ها در صورت لزوم گشاد و منقبض می‌شوند تا جریان خون به صورت یکنواخت ادامه داشته باشد. فشار خون بالا به شرایطی گفته می‌شود که نیروی وارده به دیواره عروق بسیار بیشتر از حالت عادی است.
فشار خون بالا در کودکان
برای فهمیدن فشار خون بالا در بزرگسالان با اندازه‌گیری فشار خون توسط دستگاه تست فشار و یا آزمایش خون می‌توان به این موضوع پی برد. اما در کودکان این موضوع بسیار سخت و پیچیده‌تر می‌باشد. برای فهمیدن این عارضه باید حتما به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. به طور معمول فشار خون بالا در کودکان سبب ایجاد علائمی مانند سردرد و سرگیجه، حالت تهوع، تاری دید و تشنج می‌شود. در صورت مشاهده این علائم در کودکان حتما به پزشک متخصص مراجعه فرمایید.
علل به وجود آمدن فشار خون بالا در کودکان
-
نقص قلبی مادرزادی
تنگی دریچه آئورت عامل فشار خون بالا کودکان محسوب شده و سبب افزایش رنین و آلدسترون می‌شود.
-
بیماری کلیوی:
۸۰ درصد علل فشار خون بالا کودکان علل کلیوی است که می‌تواند در اثر عفونت‌های ادراری مکرر ایجاد شده باشد.
-
شرایط ژنتیکی و داشتن سابقه خانوادگی فشار خون بالا
-
اختلالات هورمونی
افزایش هورمون رنونین در خون ۱۰ تا ۱۵ درصد علل فشار خون بالا در کودکان را تشکیل می‌دهد.
-
اضافه وزن و چاقی
چاقی به عنوان اصلی‌ترین علت فشار خون بالا کودکان در نظر گرفته می‌شود. چاقی نه تنها کودک شما را در معرض فشار خون بالا قرار می‌دهد بلکه زمینه مجموعه‌ای از مشکلات سلامتی دیگر مانند بیماری‌های قلبی و دیابت را نیز برای کودک شما فراهم می‌کند.
-
دیابت نوع ۲
-
کلسترول بالا
-
خوردن مواد غذایی پر نمک
چگونه فشار خون بالا کودکان را تشخیص دهیم؟
تشخیص وضعیت زمینه‌ای
پزشک کودک شما شرایطی مانند مشکلات مادرزادی قلب، مشکلات کلیوی یا سایر اختلالات فشار خون را آزمایش می‌کند. پزشک می تواند فشار خون بالا در کودکان را تشخیص دهد و سایر بیماری‌ها را از طریق آزمایش خون و ادرار تشخیص دهد.
آنژیوگرافی
پزشکان از فرم خاصی از آنژیوگرافی تفریق دیجیتال (DSA) استفاده می‌کنند که در رگ خونی با رنگ تزریق می‌شود و بیمار همزمان تحت اشعه ایکس قرار می‌گیرد. این ماده باعث رگ‌های خونی در اشعه ایکس می‌شود. تصویری دقیق از رگ‌های خونی اطراف قلب و قسمت‌های مختلف بدن ارائه می‌دهد. به تشخیص مشکلاتی در رگ‌های خونی کمک می‌کند که ممکن است منجر به فشار خون بالا کودکان شود.
نوار قلب و ام آر آی
الکتروکاردیوگرام (ECG) فعالیت الکتریکی قلب را اندازه گیری می‌کند و داده‌ها را به نمودار تبدیل می‌کند که به متخصصان قلب اجازه می‌دهد هرگونه ناهنجاری و همچنین میزان بالای فشار خون بالا در کودکان را بررسی کنند.
عوارض فشار خون بالا در کودکان
اگر فشار خون بالا کودکان به موقع تشخیص و درمان نشود باعث بروز مشکلات زیر می‌گردد:
- ناتوانی در رشد
• نارسایی قلبی
• آسیب کلیه یا نارسایی کلیه
• نارسایی چند عضو
• تشنج در کودکان
راه‌های درمان فشار خون بالا کودکان
درمان به 2 دسته دارویی و غیردارویی تقسیم می‌شود. در درمان‌های غیردارویی کودکان چاق باید به ورزش بپردازند و وزن‌شان را کاهش دهند. در ایران بچه‌های چاق زیاد هستند و این به دلیل کم تحرکی آن‌هاست که مدام در حال تماشای تلویزیون یا بازی‌های کامپیوتری هستند. درحالی‌که کودک باید بازی و فعالیت داشته باشد.
استاندارد ورزش، هفته‌ای 5 بار به‌مدت 50دقیقه است. اگر 6 ماه کودک دچار فشار خون، پیاده‌روی سریع انجام دهد می‌تواند 12 میلی‌متر جیوه فشار خونش را کاهش دهد. رژیم کم نمک هم در درمان غیردارویی اهمیت دارد. به مادران توصیه می‌شود غذا را کم نمک تهیه کنند چون عوارض زیادی به‌دنبال دارد. فست‌فودها یکی از غذاهای پرنمک و چرب هستند که باید از رژیم غذایی حذف شوند.
رژیم غذایی کودکان باید سرشار از پتاسیم و کلسیم باشد. آن‌ها باید از آبمیوه‌هایی مانند آب پرتقال و لبنیات کم‌چرب زیاد استفاده کنند. وقتی فشار خون خفیف است از درمان‌های غیردارویی استفاده می‌شود؛ اگر فشار خون بالا باشد و ورزش هم تاثیر نداشته باشد باید درمان دارویی را آغاز کرد که بسته به علائم و وضعیت کودک داروهای مورد استفاده متفاوت است.
مانند هر بیماری دیگری درمان براساس علت است. برای درمان‌های دارویی بهتر است والدین با پزشک مشورت کنند. چندین راه کلی و عمده برای درمان فشار خون بالا در کودکان وجود دارد که در چند پاراگراف بعدی به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
-
برنامه غذایی DASH را دنبال کنید.
برنامه رژیم غذایی برای جلوگیری از فشار خون بالا (DASH) شامل خوردن چربی‌های سالم و چربی اشباع کمتر و همچنین خوردن میوه و سبزیجات تازه و غذاهای غلات کامل است. محدود کردن میزان نمک می‌تواند به کاهش فشار خون کودک کمک بسیار زیادی کند. یک متخصص تغذیه می‌تواند بدون کنار گذاشتن غذاهای مورد علاقه کودکتان، به شما و فرزندتان در یافتن راه‌هایی برای رسیدن به این اهداف کمک کند.
-
مراقب وزن کودک خود باشید.
اضافه وزن خطر ابتلا به فشار خون بالا را به شدت افزایش می‌دهد. پیروی از برنامه غذایی سالم و ورزش منظم می‌تواند به کودک در کاهش وزن کمک کند. از پزشک كودک خود بخواهید كه در تعیین اهداف كاهش وزن كمكتان كند. پزشک کودک شما همچنین می‌تواند شما را به سایر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی جهت کمک در تنظیم یک برنامه کاهش وزن ارجاع دهد.
-
مراقب باشید کودکتان در معرض دود تنباکو (قلیان) قرار نگیرد.
دود تنباکو می‌تواند باعث فشار خون بالا در کودکان شود. همچنین می‌تواند به طور مستقیم به سلامت قلب و عروق خونی کودک شما آسیب برساند. از کودک خود در برابر دود تنباکو و حتی دود سیگار محافظت کنید.
-
مصرف داروها
اگر فشار خون بالا کودک شما شدید است یا به تغییر سبک زندگی پاسخ نمی‌دهد، ممکن است پزشک دارو برایش تجویز کند. یافتن ترکیبی از داروها برای کنترل فشار خون بالا با کمترین عوارض ممکن است مدتی طول بکشد. داروهایی که برای درمان فشار خون بالا کودکان استفاده می‌شوند عبارتند از:
- داروهای ادرار آور با کمک به بدن برای از بین بردن سدیم اضافی، میزان مایعات موجود در خون را کاهش داده در نتیجه منجر به کاهش فشار خون می‌شوند.
- مهار کننده‌های ACE، مسدود کننده‌های آلفا و مسدوکننده‌های کانال کلسیم به جلوگیری از افزایش فشار خون کمک می‌کنند.
- بتا بلاکرها از ساخت هورمون آدرنالین در بدن جلوگیری می‌کنند. آدرنالین یک هورمون استرس است. این باعث می شود قلب تندتر و سریعتر بزند و همچنین باعث سفت شدن رگ‌های خونی می‌شود که همه این‌ها باعث افزایش فشار خون می‌شود.
جمع‌بندی
بنابراین در این مطلب درباره فشار خون بالا در کودکان بحث کردیم، متاسفانه امروزه این عارضه خطرناک کودکان را نیز درگیر خود کرده است. توجه داشته باشید اگر کودک شما مبتلا به این بیماری می باشد حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید و با رعایت رژیم غذایی مناسب و در نهایت یافتن علت ایجاد بیماری از پیشرفت آن جلوگیری کنید.