علت تشنج در نوزادان چیست؟
تقریباً 4 تا 5 درصد از همه کودکان در دورهای از دوران کودکی خود دچار تشنج می‌شوند. حدود 1 درصد از نوزادان مبتلا به صرع تشخیص داده می‌شوند و از هر 26 نفر یک نفر در طول زندگی خود به این بیماری عصبی مبتلا می‌شود. با توجه به این آمار، برای همه ضروری است که بدانند در صورت مشاهده فردی که دچار تشنج شده است، چه اقداماتی را انجام دهند.
تشنج رایج است، و در حالی که ممکن است تشنج هرگز برای شما یا یکی از اعضای خانواده تان اتفاق نیفتد، خوب است که همه علت تشنج در کودکان را بدانند.
چه عواملی باعث تشنج در نوزادان می‌شود؟
تشنج یک تخلیه الکتریکی غیر طبیعی در مغز است. انواع مختلفی از تشنج وجود دارد و دلایل مختلفی می‌تواند در کودک رخ دهد. همه تشنج‌ها ناشی از صرع نیستند. سایر علت‌های تشنج در نوزادان می‌تواند شامل تب بالا (به نام تشنج تب)، عفونت یا آسیب ضربه‌ای به سر باشد.
برای بچه‌های دیگر، وقتی خیلی ناراحت می‌شوند و نفس خود را حبس می‌کنند، اتفاقی می‌افتد که به نظر می‌رسد یک تشنج است که در آن غش می‌کنند یا سفتی یا لرزش دارند. این یک تشنج صرع در نظر گرفته نمی‌شود، بلکه پاسخی به حبس نفس کودک است.
تشنج‌های صرع زمانی رخ می‌دهند که تخلیه‌های الکتریکی ناگهانی در مغز اتفاق می‌افتد بدون اینکه دلیل دیگری آن را تحریک کند. هر کس در هر سنی ممکن است به صرع مبتلا شود، اما نوزادان و افراد مسن در معرض بیشترین خطر هستند. محرک‌های رایج تشنج می‌تواند شامل بیماری، عدم مصرف داروهای صرع، استرس، چراغ‌های چشمک زن، زمان‌های خاصی از روز، کم آبی بدن یا کمبود خواب باشد.
تشنج‌ها را می‌توان به دو دسته کلی تحریک شده و غیر تحریکی تقسیم کرد. تشنج‌های تحریک‌شده می‌توانند به دلیل بسیاری از شرایط مختلف مانند قند خون بالا یا پایین، ضربه به سر، عفونت یا فشار خون بسیار بالا ایجاد شوند. عوامل دیگری هم می‌توانند باعث این بیماری شوند مانند: سکته مغزی، نارسایی کلیه یا کبد و تب بالا
تشنج‌های بی دلیل علت فوری و واضحی ندارند. پس از بررسی بیشتر، پزشکان ممکن است علت را یک بیماری ژنتیکی یا ضایعه در مغز بیان کنند.
پزشکان به راحتی نمی‌توانند علت تشنج را بیابند. گاهی حتی پس از بررسی‌های گسترده، علت تشنج نوزاد ناشناخته است. حتی اگر پزشک علت تشنج نوزادان را کشف نکند، درمان ممکن است به کنترل آن کمک کند.
انواع تشنج در نوزادان
انواع مختلف تشنج می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- کانونی، به این معنی که فعالیت تشنج در قسمتی از مغز شروع شده و ممکن است از همانجا گسترش یابد.
- عمومی، به این معنی که تشنج تمام قسمت‌های مغز را به یکباره تحت تأثیر قرار دهد.
- اسپاسم نوزادی، نوعی تشنج است که شروع آن در سال اول زندگی می‌باشد.
- وضعیت صرع، که شامل تشنج بیش از پنج دقیقه است.
- تشنج‌های ناشی از تب، که طی 24 ساعت پس از تب برای کودکان بین شش ماه تا پنج سال اتفاق می‌افتد
تشنج در نوزاد چگونه است؟
یکی از انواع رایج علائم تشنج زمانی است که بدن سفت شده و میلرزد. این نوع تشنج‌ها (تونیک-کلونیک عمومی یا “گرند مال”) می‌توانند باعث افتادن فرد و آسیب دیدن خود، گاز گرفتن زبان یا از دست دادن کنترل مثانه یا روده شوند.
سایر تشنج‌ها چندان واضح نیستند. برخی از نوزادان ممکن است تشنج داشته باشند، اما فقط به فضا خیره می‌شوند یا به والدین پاسخ نمی‌دهند، این‌ها گاهی اوقات تشنج‌های “غیبت” یا پتی مال (نگاه کردن) نامیده می‌شوند. اغلب وقتی این اتفاق می‌افتد، والدین ممکن است فکر کنند فرزندشان به او توجه نمی‌کند. این نوع تشنج در نوزادان می‌تواند برای ماه‌ها یا حتی سال‌ها تشخیص داده نشود.
علائم شایع تشنج
خیره خالی
گفتار گیج کننده
از دست دادن هوشیاری
سرگردان
خطرات تشنج در کودکان
اگرچه ممکن است تشنج دردناک به نظر برسد، اما واقعاً باعث ایجاد درد نمی‌شود. اما ممکن است برای کودکان و اطرافیانشان ترسناک باشند. تشنج‌های جزئی ساده، که در آن کودک ممکن است احساس وحشت ناگهانی و شدید داشته باشد، به ویژه ترسناک هستند.
یکی از مشکلات تشنج‌های جزئی پیچیده این است که افراد کنترلی بر اعمال خود ندارند. آن‌ها ممکن است کارهای نامناسب یا عجیب و غریبی انجام دهند که باعث ناراحتی اطرافیانشان شود. همچنین ممکن است کودکان در هنگام تشنج در صورت افتادن روی زمین یا برخورد با سایر وسایل اطراف خود به خود آسیب برسانند. اما خود تشنج معمولاً مضر نیستند.
کارشناسان اثرات طولانی مدت تشنج که بر مغز دارد را به طور کامل متوجه نشده‌اند. در گذشته، بیشتر دانشمندان عقیده داشتند که تشنج هیچ گاه اثر بدی بر روی مغز نمی‌گذارد و اهمیت زیادی به آن نمی‌دادند.
اگر کودک تشنج کرد چه باید کرد؟
تشنج می‌تواند برای والدین یا عزیزان ترسناک باشد. اما زمانی که کودک تشنج می‌کند، مهم است که آرامش خود را حفظ کنید.
مهمترین و سخت‌ترین چیز این است که وحشت نکنید. تماشای تشنج کودک ترسناک است، اما بسیاری از اوقات به خودی خود متوقف می‌شود و تشنج‌هایی که در کمتر از پنج دقیقه متوقف می‌شوند، معمولاً برای کودک خطرناک نیستند.
توصیه‌های زیر را پیروی کنید تا به کودک خود بهتر کمک کنید تا با خیال راحت از تشنج عبور کند.
کمک‌های اولیه برای تشنج
اگر کودک شما تشنج دارد (تشنج که در آن هوشیاری خود را با سفت شدن و لرزش از دست می‌دهد)، این مراحل را برای کمک‌های اولیه انجام دهید:
آرام باشید و در کنار فرزندتان بمانید
فرزندتان را به پهلو بچرخانید
هر لباس تنگ را گشاد کنید
به هیچ عنوان چیزی در دهان کودک خود نگذارید
سعی نکنید تشنج‌ها را متوقف کنید یا کودک خود را مهار نکنید
به طول تشنج توجه کنید: زمانی که تشنج شروع شد و چه زمانی متوقف شد
برای هر تشنجی که بیش از 5 دقیقه طول بکشد، یا اگر کودک در حین تشنج آسیب دید، با 115 تماس بگیرید.
کمک‌های اولیه برای تشنج غیبت
هنگامی که کودک تشنج غیبت یا خیره شدن را تجربه می‌کند، مهمترین کاری که باید انجام دهید این است که در کنار کودک بمانید تا مطمئن شوید که او در امان است. قبل از اینکه به حال خود رها شوند، مطمئن شوید که کاملاً هوشیار و آگاه هستند.
اگر کودک شما تشنج غیبت دارد، این مراحل را برای کمک‌های اولیه تشنج دنبال کنید:
آرام باشید و در کنار فرزندتان بمانید
زمان تشنج
فرزندتان را در آغوش نگیرید
برای دیگران توضیح دهید که چه اتفاقی دارد می‌افتد
کودک را از هر خطری محافظت کنید
چه زمانی برای تشنج در کودکان به دنبال کمک اضطراری باشیم
بسیاری از تشنج‌ها در کودکان خود به خود برطرف می‌شوند و در این موارد، کودکان اغلب نیازی به مراقبت‌های اورژانسی ندارند. با این حال، اگر کودک شما اولین تشنج خود را تجربه می‌کند، باید او را به اورژانس یا نزد پزشک ببرید تا علت وقوع آن را مشخص کند.
در صورت بروز تشنج حتما با اورژانس تماس بگیرید:
بیش از 5 دقیقه طول بکشد
اولین تشنج کودک باشد
باعث مشکل تنفسی شود
نتیجه‌گیری
در این مقاله به بررسی علت تشنج نوزادان پرداخته شد. نکته‌ای که والدین باید بدانند این است که تشنج لزوماً یک وضعیت مادام العمر نیست و باید درصورت دیدن نوزاد خود در این وضعیت آرامش خود را حفظ کرده و سریع‌تر مشکل را با پزشک در میان بگذارند. در سال‌های اخیر، علم راه درازی را برای ایجاد درمان‌های جدید برای افراد مبتلا به تشنج، به‌ویژه کسانی که صرع صعب‌العلاج دارند، طی کرده است. بنابراین نگرانی دراین باره نباید وجود داشته باشد و با مراجعه به پزشک متخصص اطفال مشکل کودک شما برطرف می‌شود.