اسهال در شیرخواران و کودکان
اسهال در حقیقت مدفوع شل و آبکی است و می‌تواند منشأ ویروس، انگل یا باکتری داشته باشد. نوزادانی که شیر مادر میخورند امکان دارد مدفوع نرم زرد رنگ دفع کنند، اما این اسهال نیست. اسهال در شیرخواران و کودکان اغلب به دلیل “گاسترو” – گاستروانتریت ویروسی – است که عفونی است و به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل میشود. این مقاله به شما کمک می‌کند تا با علت و علائم آن آشنا شوید.
چه علائمی با اسهال در شیرخواران و کودکان مرتبط است؟
علائم اسهال در شیرخواران و کودکان باید جدی در نظر گرفته شود و شامل موارد زیر خواهد بود:
درد شدید شکم
استفراغ
تب یا درجه حرارت بالا
از دست دادن اشتها
کم آبی بدن
بسته به علت اسهال، علائم و الگوی آنها ممکن است متفاوت باشد.
علائم کم آبی در نوزادان، نوزادان و کودکان
کم آبی بدن می‌تواند کشنده باشد و نوزادان و کودکان به ویژه آسیبپذیر هستند. بنابراین بهتر است علائم کم آبی را بدانید. نوزادان و کودکان خردسال نسبت به بزرگسالان در هنگام اسهال بیشتر دچار کم آبی بدن خواهند شد. آنها سریع بیمار شده و والدین باید برای درمان، فرزند خود را به بیمارستان ببرند. کم آبی بدن کودک عبارتند از:
خشکی دهان، زبان و لب‌ها
چشم‌های گود رفته
بی حال بودن یا تحریکپذیر بودن
اشک ریختن کمتر هنگام گریه کردن
زمان مراجعه والدین به پزشک معالج
اگر کودک مبتلا به اسهال است، فوراً به پزشک یا اورژانس بیمارستان محلی خود مراجعه کنید:
وزن بسیار کمی دارد
زمانی‌که کودک بسیار بداخلاقی می‌کند
پوست نوزاد دیگر حالت ارتجاعی ندارد
زودتر از موعد به دنیا آمده یا مشکلات سلامتی مداومی دارد
خون یا مخاط در مدفوع آنها وجود دارد – این نشان دهنده عفونت باکتریایی است
نوزاد است و کمتر از 4 پوشک خیس در روز انجام می‌دهد
استفراغ سبز دارد
به استفراغ ادامه می‌دهد
خشکی بسیار زیاد دهان
تب بالای 38 درجه دارد و به هیچ وجه پایین نمی‌آید
علائم کم آبی را نشان می‌دهد (به بالا مراجعه کنید)
نمی‌تواند مایعات کافی دریافت کند
بسیار خسته یا خواب آلود است
اصلاً بهتر نمی‌شود
تحرک کودک بسیار کم شده است
علت اسهال در کودکان چیست؟
علل زیادی برای اسهال در شیرخواران و کودکان وجود دارد – اسهال یک علامت است، نه یک بیماری. شرایطی که باعث اسهال در شیرخواران و کودکان میشود عبارتند از:
گاستروانتریت ویروسی
گاستروانتریت یک عفونت روده است. شایعترین علت این عفونت در کودکان ویروس‌ها هستند. ویروس‌ها بسیار عفونی هستند و به راحتی انتقال پیدا میک‌نند. شیوع آن بیشتر در پاییز و زمستان اتفاق می‌افتد. گاستروانتریت ویروسی معمولاً با استفراغ شروع شده و می‌تواند به مدت 1 یا 2 روز طول بکشد. نکته قابل توجه این است که مدت بیشتری طول می‌کشد تا برطرف شود و زمان بیشتری ادامه پیدا می‌کند.
گاستروانتریت باکتریایی
گاستروانتریت همچنین می‌تواند توسط باکتری‌ها ایجاد شده و گاهی اوقات با مسمومیت غذایی ارتباط دارد. سالمونلا، ای کولای، شیگلا و کمپیلوباکتر همگی باکتری‌هایی هستند که در ایجاد گاستروانتریت نقش دارند. گاستروانتریت باکتریایی ممکن است باعث شود که خون یا مخاط در مدفوع ایجاد شود.
انگل‌ها
انگل‌ها همچنین ممکن است باعث گاستروانتریت شوند. انگل‌هایی که موجب بیماری‌های ژیاردیا و کریپتوسپوریدیوز می‌شوند، درحقیقت انگل‌هایی هستند که از آب انتقال پیدا کرده و اغلب زندگی آنها در رودخانه‌ها، نهرها و استخرها است. اسهال زیاد، خستگی و کاهش وزن از علائم ژیاردیا می‌باشد. علائم کریپتوسپوریدیوز شامل اسهال آبکی، حالت تهوع، استفراغ و از دست دادن اشتها است.
آنتی‌بیوتیک‌ها
آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند باکتری‌های خوب و بد را از بین ببرند که منجر به عدم تعادل باکتری در روده خواهد شد و می‌تواند باعث اسهال شود و به اسهال مرتبط با آنتی‌بیوتیک معروف است. اگر فکر می‌کنید آنتی‌بیوتیک‌ها باعث اسهال کودک شما شده است حتماً با پزشک خود درمیان بگذارید.
کلستریدیوم دیفیسیل
Clostridium difficile یک باکتری است که در روده بسیاری از کودکان زندگی می‌کند. اگر این باکتری پس از یک دوره مصرف آنتی‌بیوتیک بیش از اندازه رشد کند، می‌تواند باعث علائم گوارشی جدی شود. این علائم عبارتند از: اسهال آبکی، درد شکم و تب. علائم می‌تواند شدید باشند، از جمله وجود خون در مدفوع
علل طولانی مدت اسهال
چندین بیماری مزمن موجب اسهال در کودکان میشود، از جمله:
یبوست مزمن
یک مدفوع سفت ممکن است در قسمت پایین روده گیر کرده و باعث نشت مدفوع نرم در اطراف انسداد شود. گاهی اوقات بدون هشدار و باعث میشود لباس زیر نوزاد کثیف شود. این دوره‌های «اسهال» را بی‌اختیاری مدفوع می‌گویند.
عدم تحمل لاکتوز
زمانی که بدن نوزادان نمی‌تواند لاکتوزی که در شیر وجود دارد را هضم کند ممکن است باعث ایجاد اسهال شود. لاکتوز قندی است که به طور کلی در شیر تولید شده توسط همه پستانداران از جمله انسان قرار دارد. عدم تحمل لاکتوز موقت گاهی پس از گاستروانتریت اتفاق می‌افتد. اگر فکر می‌کنید کودک شما به لاکتوز حساسیت دارد، به پزشک مراجعه کرده و سر از خود کاری انجام ندهید.
بیماری التهابی روده (IBD)
بیماری کرون و کولیت اولسراتیو ازجمله بیماری‌های التهابی روده به حساب می‌آیند. یکی از علائم این بیماری کاهش وزن کودک است. درحقیقت علائم این بیماری افزایش و سپس کاهش یافته و ازبین می‌رود.
بیماری سلیاک
بیماری سلیاک یک بیماری خود ایمنی می‌باشد که معمولاً فرد به پروتئین گلوتن غذایی حساسیت داشته و می‌تواند باعث اسهال، نفخ، درد شکم و کاهش وزن یا کندی رشد در کودکان و نوزادان شود.
اگر کودک شما اسهال دارد و به هر دلیلی نیاز به مراجعه به پزشک دارد، او بررسی می‌کند که آیا کودک دچار کم آبی شده است یا خیر. پزشک همچنین از شما می‌پرسد که آیا اخیراً آنتی‌بیوتیک مصرف کرده‌اند یا با افرادی که علائم مشابهی داشته‌اند تماس داشته‌اند. پزشکان معمولاً در صورت مشکوک شدن به وجود یک علت عفونی کوتاه مدت اسهال آزمایشی انجام نمی‌دهند.
درمان اسهال در نوزادان و کودکان
اسهال مرتبط با آنتی‌بیوتیک:
ممکن است پزشک به شما بگوید که بهتر است آنتی‌بیوتیک را قطع کرده یا مصرف آن را کاهش دهید.
بیماری سلیاک یا عدم تحمل لاکتوز:
جهت درمان این بیماری باید رژیم غذایی خود را تنظیم کنید.
یبوست:
اگر متوجه شدید کودک شما دچار بی اختیاری مدفوع شده است حتماً به پزشک مراجعه کرده تا درمان و مدیریت شود.
کریپتوسپوریدیوز:
معمولاً هیچ درمان خاصی برای آن وجود نداشته و اغلب اوقات خود به خود برطرف خواهد شد.
کم آبی بدن:
کم آبی مشکل جدی است که حتماً جهت درمان باید به پزشک مراجعه شود تا از دارو، مواد غذایی و میوه‌های مناسب توصیه شده استفاده شود.
گاستروانتریت:
درمان این بیماری اغلب شامل هیدراته نگه داشتن کودک و جایگزین کردن مواد معدنی از دست رفته است. می‌توانید محلول آبرسانی مرتبط با آن را از طریق داروخانه‌ها تهیه کرده و استفاده کنید نگران آن نباشید زیرا بدون درمان خاصی برطرف خواهد شد.
ژیاردیا:
جهت درمان این بیماری باید از آنتی‌بیوتیکهای خاصی استفاده کنید.
بیماری التهابی روده (IBD):
روند درمان آن را نمی‌توان خودسرانه پیش برد و لزوماً به پزشک مراجعه شود.
سوء جذب:
درمان آن بستگی به علت زمینه‌ای دارد. می‌توانید از مواد مغذی مناسبی که از دست رفته استفاده کنید.
به خاطر داشته باشید داروهای ضد اسهال برای کودکان مناسب نیستند. بنابراین بهتر است اصلاً استفاده نشوند.
نتیجه‌گیری
در این مقاله به بررسی اسهال در شیرخواران و نوزادان پرداخته شد. همانطور که گفته شد عوامل بسیار زیادی می‌تواند منجربه اسهال شود. آنچه مهم است حفظ خونسردی والدین در این مواقع و مراجعه به پزشک و درنهایت علت یابی می‌باشد. بنابراین والدین باید این نکات را در نظر گرفته تا بهتر بتوانند به کودک خود کمک کنند.