اختلال خواب در کودکان و نوزادان چیست؟

اختلال خواب در کودکان و نوزادان چیست؟

اختلال خواب در کودکان و نوزادان به عنوان یک مسئله شایع در دوران کودکی شناخته می‌شود و می‌تواند بر روی سلامت جسم و روان کودک تاثیر بگذارد. این اختلالات ممکن است با مشکلات جسمی یا روانی همراه باشند. در ادامه، نحوه‌ی درمان، علائم و عوامل اختلال خواب در کودکان و نوزادان بررسی خواهد شد.

علل اختلال خواب در کودکان و نوزادان

به‌طور معمول نوزادان و کودکان باید یک تایم مشخصی از شبانه روز را خواب باشند. اگر این مقدار از میانگین مدت‌زمان خواب طبیعی نوزادان و کودکان کمتر باشد، یعنی خواب آن‌ها دچار اختلال شده‌است. عوامل مختلفی می‌توانند به اختلال خواب در کودکان و نوزادان منجر شوند که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱-  اختلالات سیستم اعصاب مانند بیماری‌های لاعلاج اعصاب وقایع بیماری‌ای مانند پارکینسون، اسکلروز متعدد و آلزایمر باعث تغییر در غدد اطراف مغز و کاهش سطح مواد شیمیایی، مانند خلیط سروتونین، دوپامین و نوراپی‌افرین در مغز شده که با تنظیم دوباره سطوح این ترکیبات کودکان خواب بیشتری داشته باشند.

۲-  استرس یا نگرانی کودک نیز باعث بروز اختلال خواب در کودکان می‌شود.

۳- کمبود فعالیت فیزیکی

۴- بیماری‌های عفونی مانند سرفه، سرماخوردگی

۵- بیماری‌هایی که باعث ایجاد اختلالات تنفسی و فشار و سایر درد‌های جسمی مختلف می‌شوند.

علائم اختلال خواب در کودکان و نوزادان

در کودکان و نوزادان، مشکلات خواب ممکن است از جنس مسائلی مانند بیماری‌ها، عوض شدن شرایط زندگی، مشکلات رفتاری یا اضطراب باشد. این مشکلات می‌تواند تاثیرات زیادی بر روی روند رشد کودکان داشته باشد و در صورت عدم درمان مناسب آسیب های دائمی روی سلامت جسمی و روانی کودک ایجاد کند. در این مطلب به معرفی علائم اختلال خواب در کودکان و نوزادان پرداخته خواهد شد.

دیر خوابیدن شامل مشکلات خواب در زمان به خواب رفتن است و ممکن است باعث سرخوشی بیشتر کودکان در بامداد‌ها شود. همچنین بیدار ماندن در شب نیز یکی دیگر از نشانه‌های اختلال خواب در کودکان می‌باشد. این مشکل می‌تواند شامل بیداری شبانه، پریدن از خواب در شب باشد. در واقع، کودکان با مشکلات خواب، معمولا در شب بیدار می‌شوند و  نمی‌توانند به راحتی به خواب برگردند.

یک علامت دیگر که با مشکلات خواب مرتبط است، کمبود خواب در طول روز است. یک کودک با مشکلات خواب ممکن است حتی در زمان‌های دیگری از روز، مشکلات خواب ناگهانی و نامنظم داشته باشد. این مشکل می‌تواند باعث کاهش تمرکز و رفتار‌های پرخاشگرانه شود. همچنین مشکلات خواب در افراد بزرگ‌سال، مانند بیداری شبانه و یا نگرانی شدید طولانی مدت نیز می‌تواند در کودکان و نوزادان رخ دهند.

علائم دیگری که ممکن است نشان دهنده اختلال خواب در کودکان باشند، افزایش استرس، سردردها، ناخن جویدن و حتی کاهش خودکنترلی در کودکان است. در صورت مشاهده هر یک از این علائم در کودکان، بهتر است به متخصصین روانپزشکی مراجعه کرده و درمان مناسب را شروع کنید.

چه عواملی باعث بروز اختلال خواب در کودکان می‌شوند؟

عوامل زیادی می توانند باعث بروز اختلال خواب در کودکان شوند، این عوامل عبارتند از:

۱-استرس

استرس ممکن است باعث افزایش فعالیت مغز و به دنبال آن کاهش خواب در کودکان شود.

۲- انواع بیماری‌ها

بیماری‌هایی مانند تب، سرماخوردگی، سردرد و … ممکن است باعث اختلال خواب در کودکان شوند.

۳- مصرف برخی داروها

برخی از داروها مانند قرص رشد و قطره‌های روان‌گردان ممکن است باعث کاهش خواب در کودکان شوند.

۴- شرایط محیطی

به عنوان مثال صداها و نورهای مصنوعی ممکن است باعث اختلال خواب در کودکان شود.

۵- دردهای فیزیکی

استراحت هنگام درد و احساس تنگی نفس مانند درد شکم و سر درد باعث کاهش خواب در کودکان می‌شود.

۶- عدم رعایت روال خواب سالم

عدم رعایت روال خواب سالم و تغییر شیوه خواب باعث اختلال در فرآیند خواب شده و ممکن است باعث افزایش سرگیجه و سردرد شود.

٧- ژنتیک

برخی از کودکان ممکن است بر اثر عوامل ژنتیکی اختلال در خواب داشته باشند.

عوارض اختلال خواب در کودکان چیست؟

اختلال خواب در کودکان ممکن است باعث عوارض و مشکلاتی شود که بر روی زندگی روزمره کودک و خانواده‌اش تاثیر می‌گذارد. در زیر به بررسی چندین عارضه اختلال خواب در کودکان پرداخته خواهد شد:

1-عدم تمرکز

عدم تمرکز می‌تواند یکی از عارضه‌های جدی اختلال خواب در کودکان باشد. این مشکل ممکن است باعث شود که کودک به دشواری از عهده برخی وظایف برآمده و در یادگیری نیز از مشکلات فراوانی  برخوردار شود.

۲- افزایش رفتارهای خشونت آمیز

افرادی که به وفور با اختلال خواب مواجه می‌شوند ممکن است رفتارشان خشونت آمیز و پرخاشگرانه باشد که همچنین این مورد در کودکان بسیار دیده می‌شود.

۳-  مشکل در رشد

خواب برای کودکان به عنوان یکی از عوامل تولید هورمون رشد ضروری است. بنابراین، اگر کودک شب ها خواب آرام و کافی نداشته باشد، ممکن است روند رشد بدنی و ذهنی او تحت تاثیر قرار گیرد.

۴- مشکلات خانوادگی

اختلال خواب در کودکان ممکن است تاثیرات نامطلوب بر خانواده آن‌ها بگذارد، افرادی که با این چالش مواجه هستند ممکن است به مشکلات اضطراب‌زایی مانند استرس، فشار روحی بیشتر، کاهش کارایی روزمره، و پرخاشگری خانوادگی بیشتر در داخل خانواده خود دچار شوند.

۵-  پرخاشگری

افرادی که خواب کافی و مناسب ندارند ممکن است رفتار پرخاشگرانه از خود نشان دهند.

۶- مشکلات سلامتی

اختلال خواب در کودکان ممکن است منجر به بروز افزایش وزن، قند خون، فشار خون بالا، کاهش انرژی و احساس خستگی بیش از حد و اختلالات گوارشی در کودک شود. همچنین، برای برخی کودکان، مشکلات خواب می‌تواند باعث ایجاد مشکلات روانشناختی مانند اضطراب، افسردگی و ناراحتی شوند.

چگونگی درمان اختلال خواب در کودکان

درمان اختلال خواب در کودکان، بهترین راهکارها با مراجعه به پزشک تخصصی برای بهبود وضعیت خواب کودک می‌باشد. در ادامه به برخی از روش‌های درمانی برای اختلال خواب در کودکان به‌طور کلی شرح داده شده است:

۱-‌ ایجاد ساعت خواب منظم

ایجاد ساعت خواب منظم، یکی از مهم‌ترین روش‌های درمان اختلال خواب در کودکان است. باید برای کودکان، ساعت خواب و بیداری ثابتی تعیین کرد. بعلاوه، سعی شود که ساعت خواب با روش‌هایی مانند خواندن داستان، دادن ماساژ، و یا استفاده هم‌زمان از موسیقی آرامش‌بخش به کودکان، تسهیل شود.

۲- استفاده از تکنیک‌های روانشناسی

استفاده از تکنیک‌های کاهش استرس کمک می‌کند تا کودکان از ترس خود آگاه شوند و با مشکل خود سازگار شوند؛ به عنوان مثال، تلاش برای تغییر تصورات ناخوشایند درباره خواب یا استفاده از تکنیک‌های تنفس عمیق به کودکان کمک می‌کند متمرکز شده و به آرامی به خواب بروند.

۳- تغییر سبک زندگی

برای درمان اختلال خواب در کودکان، ممکن است بهترین راهکار نیاز به تغییر سبک زندگی باشد. این مورد شامل غذاهایی است که باعث بیداری بیشتر می‌شوند مانند نوشیدن چای سبز.

۴- مدیریت دارو

در بعضی موارد، تجویز داروهایی مانند ملاتونین به دوز مناسب ممکن است به مدت کوتاهی اختلال خواب در کودکان را بهبود بخشد. از آنجا که مصرف داروها در کودکان بسیار حساس است، پزشکان توصیه می‌کنند که قبل از تجویز دارو به کودکان، مشکل خواب کودک باید بطور کامل تشخیص داده شده باشد.

۵- ترکیب درمان‌های مختلف

ممکن است درمان اختلال خواب در کودکان با ترکیب دو یا چند روش مختلف، از جمله درمان‌های روان‌شناختی، عوامل محیطی و یا داروها، انجام شود.

سخن پایانی

اختلال خواب در کودکان می تواند به یک مشکل جدی در زندگی آن‌ها و خانواده‌شان تبدیل شود. علائم متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد کودک ممکن است با اختلال خواب دست و پنجه نرم کند. این شامل عدم تمرکز، رفتارهای خشونت‌آمیز، مشکل در رشد، مشکلات خانوادگی، پرخاشگری، مشکلات سلامتی و رفتارهای تکان‌دهنده می‌شود.

برای کمک به بهبود این مشکل می‌توانیم از راه حل‌های دارویی، مشاوره پزشکی و روانشناسی و توصیه‌های سلامتی استفاده کنیم. عدم تمرکز و پرخاشگری کودکان ممکن است بر زندگی و شخصیت آن‌ها تاثیر منفی بگذارد.اگر کودک شما با اختلال خواب دست و پنجه نرم می‌کند، بهتر است با پزشک متخصص و یا روانشناس کودک خود در ارتباط باشید و درمان مناسب را بر اساس تشخیص پزشک شروع کنید.