علت چاقی در نوزادان
ممکن است نوزاد دلبند تازه متولد شده شما، دارای اندام ظریف و کوچک، قد بلند و کشیده، یا بدنی تپل باشد. اما گاهی این تپل بودن نوزاد، بیش از حد و به حالت چاقی نزدیک‌تر میباشد. نوزادان نیز مانند بزرگسالان درگیر چاقی می‌شوند. آیا همه نوع چاقی در نوزادان نگران کننده است؟ آیا ممکن است کودک با چربی بیش از حد در بدن خود رو به رو باشد؟ علت چاقی در نوزادان چیست؟ امروز با خواندن این مقاله جواب این سؤالات را خواهید یافت.
آیا چاقی در نوزادان خطرناک است؟
تقریباً اکثر نوزادان انسان در زمان تولد، ۱۵ درصد چربی در بدن خود دارند که نسبت به نوزادان دیگر موجودات درصد بالایی است. البته اگر نوزاد با وزن بالاتر پا به دنیا بگذارد حتماً نشانه وجود مشکل چاقی در کودکان نیست. چربیها در بدن نوزادان میتوانند برای تنظیم کردن دمای بدن و عایق به کار برده شوند. از طرف دیگر وجود مقداری چربی در بدن کودک، میتواند باعث رشد و تکامل سریع‌تر مغز او شود. در هر صورت اگر چاقی کودک بیش تر از حد نرمال باشد، باید با علت این موضوع یعنی علت چاقی در نوزادان آشنا شد.
علت چاقی در نوزادان چیست؟
عوامل مختلفی دست به دست هم می‌دهند و باعث بروز چاقی در نوزادان می‌شوند. در ادامه به این عوامل مهم و علت چاقی در نوزادان میپردازیم.
وزن مادر:
یکی از شایع‌ترین دلیل چاقی نوزاد، وجود چاقی در مادر او است. احتمال به دنیا آوردن یک نوزاد با اضافه وزن یا چاقی توسط مادر باردار چاق، به نسبت سایر مادرها بیشتر است.
ترتیب تولد:
موضوع ترتیب تولد، یعنی اینکه فرزند متولد شده، چندمین فرزند متولد شده از آن مادر است، روی وزن و چاقی نوزاد تأثیرگذار است. فرزندان اول شاید نسبت خواهر_ برادرهای دیگر وزن بیشتری داشته باشند. البته در این میان عوامل دیگری مانند سن مادر در دوره بارداری میتواند در این موضوع تأثیر زیادی بگذارد و به صورت احتمالی باعث چاقی نوزاد شود.
تأثیر جنسیت در علت چاقی نوزادان:
عامل جنسیت فرزند در این میان میتواند به عنوان یک علت چاقی در نوزادان تعریف شود. در اکثر موارد نوزادان پسر از نوزادان دختر دارای وزن بیشتری خواهند بود.
وضعیت سلامتی مادر باردار:
عوامل بیماری‌زا و خاص در مادران باردار ممکن است باعث تولد یک نوزاد با اضافه وزن و چاقی شود. برای مثال مادرانی که درگیر دیابت در حاملگی هستند، شاهد اضافه وزن و چاقی در نوزاد خود خواهند بود.
عامل ژنتیک:
طبق برسی ها و تحقیقات انجام شده، قد و وزن پدر و مادر تأثیر زیادی در الگوی افزایش وزن فرزندشان در دوران نوزادی دارد. مادرانی با داشتن زمینه‌های خاص ژنتیکی ممکن است فرزندانی با اضافه‌وزن یا چاقی، به دنیا آورند.
رژیم غذایی مادران باردار:
تغذیه مادران باردار میتواند تأثیر زیادی در چاقی نوزاد داشته باشد. طبق نتایج تحقیقات انجام شده درباره این موضوع، زنانی که در دوران بارداری از غذاهایی سرخ کردنی و غذاهای چاق‌کننده استفاده می‌کرده‌اند نوزادانی با چاقی و یا اضافه وزن بیشتری نسبت به سایر نوزادان به دنیا آورده‌اند.
استفاده از غذاهای مکمل و کمکی نامناسب برای نوزاد:
در باره برسی علت چاقی در نوزادان، نمیتوان از مسئله “استفاده از غذاهای مکمل و کمکی نامناسب برای نوزادان”، چشم پوشی کرد. کودک بعد از ۶ ماهگی قادر به خوردن غذاهای کمکی در کنار شیر مادر میباشد. اگر این برنامه غذایی شامل مواد قندی و دیگر مواد ناسالم باشد و از طرفی مقدار مصرفی آن تحت کنترل مادر نباشد، ممکن است باعث چاقی نوزاد شود.
مدت زمان بارداری:
معمولاً وقتی نوزاد بیشتر از ۴۲ هفته را در رحم مادر بگذراند دچار چاقی میشود.
جهش‌های ژنتیکی:
این نوع جهش‌های ژنتیکی گرچه به ندرت اتفاق میافتد و خیلی شایع نیستند، اما به هر حال به عنوان علت چاقی در نوزادان تلقی میشود. به عنوان مثال می‌توان به اختلال در ژن مربوط به هورمون انسولین، لپتین و… که از جمله علت‌های چاقی زودرس می‌باشند، اشاره کرد.
چگونه بفهمیم نوزادمان درگیر چاقی شده است؟
به طور میانگین وزن یک نوزاد بین ۲.۵ تا ۴.۵ گیلوگرم میباشد. وزن کودک در حالت طبیعی در ماه‌های ۴ تا ۶، به ۲ برابر و در ماه ۱۲ به ۳ برابر وزن اولیه می‌رسد. در طول این دوره باید وزن نوزاد را روی نمودار برسی کنید. با بردن وزن کودک روی نمودار، متوجه طبیعی بودن یا نبودن روند رشد و وزن گیری او خواهید شد.
برای این کار از نمودار رشد بهره می‌گیریم. نمودار رشد وسیله‌ای است که از طریق اندازه گیری وزن، قد، سن و اندازه دور سر، میتواند استانداردی را برای روند رشد فرزند در دوره‌های مختلف برسی کرده و والدین را از این موضوع آگاه کند. سپس والدین در صورت اطمینان از چاقی نوزاد، به دنبال علت چاقی در نوزادان میگردند.
چطور از بروز چاقی در نوزاد جلوگیری کنیم؟
- اگر برای شیردهی به نوزادتان، از شیشه شیر استفاده می‌کنید، از نوع کوچک آن استفاده کنید.
- سعی کنید برای آرام کردن نوزاد از وسایل دیگری به‌جز بطری شیشه استفاده کنید.
- بی‌قراری فرزند را با غذا خوردن رفع نکنید و سعی کنید از عوامل دیگری استفاده کنید.
- به هیچ عنوان از غذا و خوراکی به عنوان جایزه و پاداش به فرزند خود، استفاده نکنید.
- جلوگیری از دادن آبمیوه و دیگر نوشیدنی‌های شیرین به کودک.
- تشویق برای تحرک روزانه بیشتر
آیا شیرخواران نیازمند رژیم غذایی هستند؟
درباره شیرخواران باید گفت که هر زمان که کودک طلب شیر کند مادر باید به او شیر بدهد و محروم کردن شیر از کودکانی که فقط از شیر مادر تغذیه می‌کنند، اشتباه بزرگی است. اما درباره کودکانی که کنار شیر، تغذیه کمکی را شروع کرده و گرفتار چاقی شده اند باید مراقب بود. در این موارد نباید بعد از سیر شدن کودک غذای اضافی به او داد، با این کار به گونه‌ای جلوی اضافه وزن یا چاقی او گرفته میشود. گاهی والدین برای رفع چاقی نوزادشان به دنبال شیر خشک کم چرب میگردند. اما باید بگوییم که چیزی به عنوان شیر خشک کم چرب وجود ندارد و در هر صورت کودک باید نسبت به سن و قد و وزنش به درستی تغذیه شود.
آیا برای کنترل چاقی نوزادن دارو لازم است؟
حتی اگر کودک درگیر چاقی بود، با در نظر گرفتن سن تکامل بدن او نباید او را درگیر رژیم‌های غذایی سنگین کرد. بلکه باید تلاش کرد تا مدل زندگی او را تغییر داد و تحرک را در زندگی او افزایش داد و با مطالعه انواع علت چاقی در نوزادان این موضوع را به صورت کامل برسی کرد. اما در مواردی که سطح چربی بدن کودک از حد نرمال خیلی بالاتر است، باید با آزمایش‌های دقیق وضعیت کودک برسی شود. گاهی نیاز است کودک تحت نظر پزشک باشد و با مصرف داروهای کاهنده چربی یا استاتین، وزن و چربی بدن او کنترل شود. حتی در این چنین شرایطی، تغذیه و اصلاح شیوه غذا خوردن از اهمیت بالایی برخوردار است.
کلام آخر
چاقی خود به تنهایی مشکل بزرگی است. حالا اگر انسان از همان ابتدای زندگی درگیر چاقی شود، ممکن است مسیر زندگی‌اش به طور کامل تغییر کند. این موضوع میتواند اثرات منفی و بدی روی اعتمادبه‌نفس شخص در زمینه‌های مختلف زندگی‌اش بگذارد. همچنین میتواند در صورت پیگیری نکردن، سلامتی فرد را به خطر بی اندازد. در نتیجه شما به عنوان یک والد وظیفه دارید برای جلوگیری از تباه شدن آینده و سلامتی فرزند خود، در زمینه چاقی و علت چاقی در نوزادان اطلاعات زیادی کسب کنید و تا جایی که ممکن است از چاقی او جلو گیری کنید.