شیر مادر بهترین غذای نوزادان
تغذیه از مهم‌ترین عواملی است که بر رشد و تکامل نوزادان تأثیر می‌گذارد. در سال‌های گذشته، مطالعات گسترده‌ای در رابطه با تغذیه‌ی نوزادان انجام‌شده است. طبق نتایج این مطالعات، شیر مادر بهترین غذای نوزادان است. مادران می‌توانند جهت مشورت با پزشک متخصص به مطب دکتر آویشن محمدی متخصص اطفال و فوق تخصص نوزادان مراجعه کنند.
پزشک متخصص طول دوره‌ی شیردهی را تعیین کرده و در صورت نیاز مکمل‌های غذایی برای نوزاد تجویز می‌کند. پیشنهاد میشود مادران و نوزادان بعد از تولد تا مدتی تحت نظر پزشک متخصص باشند تا در صورت وجود مشکل، سریعاً رفع شود. در این مقاله در رابطه با شیر مادر، اصول شیردهی و مزایای شیر مادر برای نوزادان خواهیم گفت.
شیر مادر حاوی تمامی ترکیباتی است که نوزاد به آن‌ها نیاز دارد. پزشکان توصیه می‌کنند که نوزادان تا حداقل ۶ ماهگی فقط از شیر مادر تغذیه کنند. بعد از ۶ ماهگی به‌تدریج مایعات دیگر نیز در کنار شیر مادر به نوزاد داده میشود. دوران شیردهی متغیر است اما معمولاً تا دوسالگی ادامه می‌یابد.
ادامه دادن دوره‌ی شیردهی به بیشتر از دو سال به تمایل نوزاد و مادر بستگی دارد. بعد از ۶ ماهگی نوزاد، مادر می‌تواند برخی غذاهای جامد را به او بدهد اما تا قبل از این زمان تغذیه صرفاً باید از شیر مادر باشد.
اینکه ترکیبات شیر مادر کاملاً تنظیم‌شده است، باعث شده تا شیر مادر بهترین غذای نوزادان در نظر گرفته شود. در ابتدای روزهای شیردهی، شیر مادر حاوی مقدار زیادی پادتن است که نقش محافظی برای نوزاد دارد. شیر مادر برای تکامل سیستم گوارشی و سایر سیستم‌های بدن مانند سیستم عصبی نوزاد کاملاً ضروری است.
چه ویتامین هایی برای کودک و مادران ضروری است؟
نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، وقتی‌که بزرگ‌تر می‌شوند در تست‌های هوش بهتر عمل می‌کنند و حتی ممکن است بینایی بهتر نسبت به همسالان خود داشته باشند. علاوه بر همه‌ی این‌ها هضم شیر مادر برای نوزاد بسیار راحت‌تر است. موادی مانند کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌ها در شیر مادر، نسبت به شیر خشک خیلی بهتر جذب می‌شوند.
اصول شیردهی
شیر مادر علاوه بر مواد مغذی موردنیاز نوزاد، دارای درصد بالایی پادتن و سایر موارد تقویت‌کننده‌ی سیستم ایمنی است. این موارد نوزاد را در برابر بیماری مقاوم می‌کنند، به‌طوری‌که آمار نشان داده است نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند احتمالاً کمتر به سندروم مرگ ناگهانی نوزادان دچار می‌شوند.
توصیه میشود یک ساعت بعد از تولد شیردهی به نوزاد آغاز شود تا نوزاد سریعاً مواد موردنیاز خود را دریافت کند. همچنین شیردهی باید با صبر همراه باشد تا نوزاد به‌طور کامل سیر شود. دفعات شیردهی با توجه به تمایل نوزاد برای خوردن شیر تنظیم میشود.
بهتر است که شیردهی حتماً توسط مادر انجام شود. نوزادانی که معمولاً با شیشه‌ی شیر تغذیه می‌شوند، بیشتر از نیاز خود شیر می‌خورند، چراکه جریان شیر از شیشه شیر خیلی بیشتر است و قابل تنظیم نیست.
به نظر می‌رسد شیر مادر ترکیبی جادویی برای نوزادان می‌باشد. بااینکه شیر مادر بهترین غذای نوزادان است تنها موردی که ممکن است در این ترکیب به میزان کافی وجود نداشته باشد ویتامین D است. مادران باید با پزشک مشورت کرده و در صورت نیاز ویتامین D را به‌صورت قطره به برنامه‌ی غذایی نوزاد خود اضافه کنند.
مزایای شیر مادر برای نوزاد
شیر مادر بهترین غذای کودکان است و به نظر می‌رسد مزایای آن بی‌پایان است. از گذشته در منابع متعددی به مزایای شیر مادر اشاره می‌شده است و با پیشرفت دانش پزشکی، آزمایش‌های متعدد نیز این مزایا را تأیید کرده‌اند. در اینجا به برخی فواید تغذیه‌ی نوزاد با شیر مادر خواهیم پرداخت.
شیر مادر تغذیه‌ای ایده آل:
شیر مادر حاوی تمامی چیزهایی است که نوزاد در ۶ ماه اول زندگی نیاز دارد. ترکیب شیر مادر با توجه به نیازهای در حال تغییر کودک، تغییر می‌کند. شیر مادر بهترین غذای نوزادان است که حتی با شیر خشک یا شیر گاو قابل‌جایگزینی نیست.
آنتی‌بادی‌های شیر مادر:
شیر مادر مملو از آنتی‌بادی‌هایی است که به نوزاد کمک می‌کند با ویروس‌ها و باکتری‌ها مبارزه کند. این موضوع در ماه های اول که نوزاد حساس‌تر است، بسیار مهم است. مطالعات متعدد نشان می‌دهد نوزادانی که با شیر مادر تغذیه نمی‌شوند در برابر بیماری‌هایی مانند ذات‌الریه، اسهال و عفونت گوش و دستگاه تنفسی آسیب‌پذیرتر هستند.
کاهش خطر بیماری:
مطالعات نشان داده‌اند بیماری‌های زیر در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند کمتر بروز می‌کند: سندروم مرگ ناگهانی نوزادان، سرماخوردگی و عفونت، آسیب بافت روده، بیماری‌های آلرژیک، دیابت، لوسمی و…
شیر مادر و افزایش وزن سالم کودک:
کودکانی که با شیر مادر تغذیه‌شده‌اند درصد بیشتری از باکتری‌های مفید روده دارند و احتمال چاقی در آن‌ها کمتر است. درحالی‌که با مصرف شیرهای مکمل و فرمولی، چاقی بیش‌ازحد و افزایش وزن نامتعادل در کودکان مشاهده می‌گردد که خود عوارض بسیار بدی در آینده‌ی آن‌ها خواهد گذاشت.
شایع ترین مشکلات شیردهی مادر و کودک چیست و چگونه برطرف میشود؟
مزایای شیردهی برای مادر
شیردهی و کاهش وزن:
ازآنجایی‌که مادرانی که به فرزندان خود شیر می‌دهند کالری بیشتری مصرف می‌کنند به‌احتمال‌زیاد کاهش وزن را تجربه خواهند کرد. چربی سوزی در مادران شیرده بسیار دیده‌شده است.
شیردهی و انقباض رحم:
طی فرایند شیردهی هورمون اوکسیتوسین ترشح‌شده باعث میشود رحم منقبض‌شده و سریع‌تر به‌اندازه‌ی قبلی خود برسد.
افسردگی پس از زایمان:
افسردگی پس از زایمان نوعی افسردگی است که می‌تواند در مدت کوتاهی پس از زایمان ایجاد شود. بر اساس مطالعات احتمال ابتلا به افسردگی پس از زایمان در زنانی که شیر می‌دهند کمتر است. شیردهی موجب برقراری یک ارتباط عاطفی قوی بین مادر و کودک میشود. بنابراین، وجود ارتباط مناسب موجب تقویت روح و روان مادر و آرامش خاطر وی می‌گردد.
شیردهی و خطر بیماری مادر:
به نظر می‌رسد شیردهی محافظت طولانی‌مدتی در برابر سرطان و چندین بیماری ایجاد می‌کند. مادرانی که شیر می‌دهند کمتر در معرض خطر ابتلا به موارد زیر هستند:
- فشارخون بالا
- چربی خون بالا
- آرتروز
- بیماری قلبی
- دیابت نوع ۲
فواید شیر مادر به‌قدری زیاد است که اکثر آژانس‌های بهداشتی آن را برای همه‌ی افراد تا زمانی که ممکن است توصیه می‌کنند، به‌استثنای مواردی که مشکلات پزشکی از شیردهی جلوگیری می‌کند. در این‌گونه موارد مادران باید با پزشک متخصص مشورت کنند.
از ابتدایی‌ترین نیازهای یک نوزاد تغذیه‌ی مناسب است. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر شد که با پیشرفت علم دانشمندان متوجه شدند نوزاد برای رشد و تکامل سیستم‌های بدن خود، به‌ویژه سیستم گوارش و اعصاب، به ترکیبات موجود در شیر مادر نیازمند است؛ بنابراین امروزه شیر مادر بهترین غذای نوزادان معرفی میشود.
شیردهی علاوه بر فوایدی که در وضعیت جسمانی نوزاد و مادر دارد، تأثیرات مثبتی بر وضعیت روحی و روانی مادر و نوزاد نیز دارد. گاهی به دلیل مشکلات نوزاد یا بیماری مادر شیردهی ممکن نیست. مادران به همراه فرزندشان بعد از تولد باید تحت نظر پزشک باشند تا این موارد مشخص‌شده و جایگزینی برای آن اندیشیده شود.
دکتر آویشن محمدی متخصص اطفال و فوق تخصص نوزادان در محیطی مناسب، خدمات ارزشمندی ارائه کرده و مادران می‌توانند از نظرات تخصصی ایشان بهره ببرند.