چه ویتامین‌هایی برای کودکان و مادران ضروری است؟
در زمان بارداری و شیردهی، نوع رژیم غذایی و تغذیه یک مادر نه‌تنها بر سلامت او تأثیرگذار است، بلکه برای سلامت جنین و کودک او نیز مؤثر است. پزشکان و سایر ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و حتی خود مادران، باید از نیازها و ضرورت‌های تغذیه‌ای مادر و جنین یا نوزاد در این دوران، آگاهی داشته باشند. همچنین می‌دانیم که ویتامین‌ها در رژیم غذایی سالم، مخصوصاً برای مادران و کودکان، نقش بسیار مهمی دارند. در این مطلب می‌خواهیم ویتامین‌های ضروری برای کودکان و مادران را بررسی کنیم.
دکتر آویشن محمدی متخصص اطفال و فوق تخصص نوزادان هستند. والدین میتوانند برای دریافت رژیم غذایی متناسب و کارآمد برای خود و یا فرندشان به ایشان مراجعه کنند.
اهمیت ویتامین‌های ضروری برای کودکان و مادران
ویتامین‌ها برای بسیاری از آنزیم‌ها به‌عنوان کوفاکتور و کوآنزیم عمل می‌کنند و باعث حفظ، تشکیل و هموستاز بافت‌های بدن می‌شوند و از این طریق در رشد و نمو تأثیر دارند، همچنین برای انجام بسیاری از فعالیت‌های بیولوژیکی مانند سیگنال دهی سلولی، تحرک، تکثیر و تمایز، ضروری هستند. ویتامین‌هایی که به میزان کافی دریافت می‌شوند، از ذخایر مادری به جنین اجازه می‌دهند تا رشد و تکامل سالمی داشته باشد، همچنین ویتامین‌ها در رشد مناسب و سلامت نوزادان نیز بسیار مهم هستند.
کمبود یا حتی وجود بیش‌ازحد ریز ویتامین‌ها در دوران بارداری می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای نوزاد و کودک به همراه داشته باشد. علاوه بر مادران باردار، کمبود ویتامین‌ها بر کودکان زیر پنج سال نیز تأثیر می‌گذارد که عمدتاً در کشورهای با درآمد کم و متوسط در معرض خطر بالاتری قرار دارند. برخی ویتامین‌ها، توسط ارگانیسم انسان قابل سنتز نیستند؛ بنابراین، آن‌ها باید از طریق غذا یا در صورت نیاز از طریق مکمل به دست آیند. با توجه به مطالب گفته‌شده، شناختن ویتامین‌های ضروری برای کودکان و مادران، از اهمیت بالایی برخوردار است.
ویتامین‌های ضروری برای مادران باردار
در دوران بارداری، کودک در حال رشد تمام مواد مغذی لازم را از بدن مادر دریافت می‌کند؛ بنابراین ممکن است در دوران بارداری به مواد مغذی بیشتر و متنوع‌تر از قبل نیاز باشد. رژیم غذایی مادر در دوران بارداری باید حاوی مقدار مناسبی از مواد مغذی و ویتامین‌های موردنیاز مادر و جنین باشد. در این دوران، وجود ویتامین‌های ضروری برای کودکان و مادران در رژیم غذایی مادر بسیار مهم است. این ویتامین‌ها به شرح زیر هستند:
- فولیک اسید: برای رشد و تکامل لازم است. در مرکبات، سبزیجات برگ سبز و لوبیا و غلات وجود دارد.
- ویتامین B12: در کبد حیوانات، گوشت گاو، صدف، تن ماهی، ماهی قزل‌آلا، ماهی سالمون، لبنیات و تخم‌مرغ
- ویتامین D: برای جذب کلسیم ضروری است، در ماهی‌های چرب مانند سالمون، شیر و غلات وجود دارد.
- دوکوزاهگزانوئیک اسید امگا3: نوعی اسید چرب است که در غذاهای دریایی یافت می‌شود، مانند: شاه‌ماهی، سالمون، قزل‌آلا، آنچوی، هالیبوت، گربه ماهی، میگو و تیلاپیا، همچنین در آب‌پرتقال، شیر و تخم‌مرغ.
ویتامین‌های ضروری برای مادران شیرده
شیر مادر به‌گونه‌ای طراحی‌شده است که مقدار مناسب کالری و تغذیه مطلوب را برای حمایت از رشد و سلامت نوزاد فراهم کند. تغذیه خوب برای مادر در دوران شیردهی برای سلامت مادر و نوزادش مهم است. در ماه‌های اولیه پس از زایمان، شیر مادر تنها منبع تغذیه نوزاد است و ضروری است که حاوی ویتامین‌های موردنیاز برای رشد و تکامل نوزاد باشد. از طرفی تغذیه مادر هم به‌صورت مستقیم روی کیفیت و ترکیبات شیر او تأثیر دارد؛ بنابراین تغذیه مادر برای رشد و نموی طبیعی نوزاد بسیار مهم است. ویتامین‌های ضروری برای مادر شیرده به شرح زیر است.
- ویتامین D: برای جذب کلسیم ضروری است، در ماهی‌های چرب مانند سالمون، شیر و غلات وجود دارد.
- ویتامین B12: در کبد حیوانات، گوشت گاو، صدف، تن ماهی، ماهی قزل‌آلا، ماهی سالمون، لبنیات و تخم‌مرغ.
- ویتامین K: در سبزی‌های برگ سبز مانند اسفناج، کلم پیچ، کلم برو کلی و کاهو، روغن‌های گیاهی، زغال‌اخته و انجیر، گوشت، پنیر، تخم‌مرغ و سویا وجود دارد.
برای درمان آلرژی غذایی در کودکان و نوزادان چه باید کرد؟
ویتامین‌های ضروری برای کودکان
به‌عنوان یکی از والدین، در مورد نیازهای سلامتی و تندرستی فرزندانتان باید به چیزهای زیادی فکر کنید. همان‌طور که کودکان رشد می‌کنند، دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی کافی برای اطمینان از سلامتی و رشد مطلوب آن‌ها، ضروری است. اکثر بچه‌ها مقادیر کافی مواد مغذی را از یک رژیم غذایی متعادل دریافت می‌کنند، اما تحت شرایط خاصی، کودکان ممکن است به مکمل ویتامین‌ها یا مواد معدنی نیاز داشته باشند.
از طرف دیگر، سوءتغذیه پیامدهای منفی زیادی برای رشد و تکامل جسمی و ذهنی کودک دارد. سوءتغذیه منجر به عدم رشد مناسب، تأخیر در کسب مهارت‌های حرکتی، اختلال در رشد ذهنی و رفتاری می‌شود. باعث کاهش ایمنی و افزایش عوارض بیماری‌ها و افزایش مرگ‌ومیر کودکان می‌شود. آن دسته از کودکانی که در اوایل کودکی از سوءتغذیه جان سالم به دربرده‌اند، در مقایسه با کودکانی که از تغذیه کافی و محیط زندگی سالم برخوردار بوده‌اند، اغلب دارای مشکلات و نواقص بیشتری هستند. ویتامین‌های ضروری برای کودکان به شرح زیر است:
- ویتامین D: برای جذب کلسیم ضروری است، در ماهی‌های چرب مانند سالمون، شیر و غلات وجود دارد.
- ویتامین B12: در کبد حیوانات، گوشت گاو، صدف، تن ماهی، ماهی قزل‌آلا، ماهی سالمون، لبنیات و تخم‌مرغ.
- سایر ویتامین‌های گروه B: در متابولیسم انرژی نقش دارد، در گوشت، مرغ، سویا، تخم‌مرغ و ماهی وجود دارد.
- ویتامین E: در رشد پوست، چشم و سیستم ایمنی نقش دارد، در روغن آفتابگردان و کانولا، مارگارین و آجیل وجود دارد.
- سایر ویتامین‌ها نیز برای کودکان لازم هستند و این‌ها تنها ضروری‌ترین آن‌ها بودند.
آیا چاقی در نوزادان نگران کننده است؟
اگر بخواهیم ویتامین‌های ضروری برای کودکان و مادران را به‌طور خلاصه بررسی کنیم، باید بدانید که اولاً، همه‌ی ویتامین‌ها دارای اهمیت خاص خود هستند و باید به مقدار موردنیاز دریافت شوند. دوما، بسته به شرایط و رژیم غذایی کودک و مادر، ممکن است ویتامین‌های ضروری متفاوت باشند. به‌هرحال، ویتامین‌های B به‌ویژه B12، فولیک اسید، ویتامین D و سایر مواردی که در بالا ذکر شد، اغلب برای مادر و کودک ضروری هستند. در پایان هم به مادران توصیه می‌شود در رژیم غذایی خود و کودک خود، از غذاهای دریایی و سبزیجات غافل نشوند.