پیش از پرداختن به چگونگی درمان گرانولومای نافی بهتر است در رابطه با چگونگی ابتلا و علایم بروز آن توضیحاتی مطرح شود. همان طور که می‌دانید جنین از طریق بند ناف با مادر در ارتباط است و از این طریق تغذیه می‌شود. پس از زایمان و متولد شدن نوزاد بند ناف جدا می‌شود و مابقی بند ناف که در ابتدا سفید است، به مرور زمان تیره شده و پس از حدود یک تا دو هفته خشک می‌شود و میفتد. در این یک هفته نیاز است که محل مورد نظر از رطوبت دور مانده و تمیز و خشک نگه داشته شود، اما در برخی موارد میکرو ارگانیزم‌ها مانع طی شدن این روال طبیعی شده و سبب بروز گرانولومای نافی می‌شوند.
گرانولوم نافی چیست؟
گاهی بعد از خشک شدن و افتادن بند ناف، بافت قرمز رنگی در این قسمت تشکیل می‌شود که به آن گرانولومای نافی می‌گویند. این گرانولوم که کوچک و نرم است و از هر 500 نوزاد یک نفر به آن مبتلا می‌شود، در بعضی موارد خودش از بین می‌رود ولی گاهی ممکن است ترشحات بد بو و رنگی از آن خارج شود که نیاز به درمان دارد. گرانولوم معمولا برای نوزاد آزاردهنده و دردآور نیست ولی برای جلوگیری از بروز عفونت در این قسمت بهتر است مراقبت‌های درمانی لازم صورت گیرد و به پزشک متخصص اطفال مراجعه شود تا نوزاد به طور کامل بهبود یابد.
علل گرانولومای نافی
دلیل قطعی در ایجاد گرانولومای نافی بیان نشده است اما آنچه به طور مشترک به آن اشاره شده، کیفیت نگهداری و مراقبت از نوزاد و واکنش نوزاد به جدا شدن بند ناف در پیش روی و یا بهبود گرانولومای نافی مرتبط می‌دانند. پس از بریدن بند ناف، خشک و تمیز نگه داشتن محل مورد برای جلوگیری از آلوده شدن و عفونت و ایجاد گرانولومای نافی ضروری است چرا که گرانولومای نافی بر اثر رطوبت اضافی شکل می‌گیرد.
گرانولومای نافی در بزرگسالان نیز ممکن است ایجاد شود مثلا گرانولوم در بعضی افرادی که پیرسینگ ناف انجام می‌دهند بروز می‌کند. بنابراین اگر در قسمت ناف درد احساس شود و یا چرک از ناف خارج شود باید به پزشک مراجعه کرده و آنتی‌بیوتیک مصرف کرد البته در مواردی این درد و تورم می‌تواند نشانه انواع فتق ناف نیز باشد.
شکل و علائم گرانولومای نافی
گرانولومای نافی معمولا به شکل بافتی صورتی یا قرمز و مرطوب در قسمت ناف کودک است که عفونت و چرک رنگی همراه با بوی بدی از آن خارج می‌شود و سبب تحریک‌پذیری و التهاب پوست در این ناحیه می‌گردد. در صورتی که گرانولومای نافی به موقع تحت درمان قرار نگیرد می‌تواند باعث تب شدید، خونریزی و التهاب شدید در اطراف ناف شود.
راه پیشگیری از گرانولومای نافی
راهی جهت پیشگیری گرانولومای نافی وجود ندارد و دلیل اصلی این بیماری به طور قطعی تشخیص داده نشده است و دلایل ژنتیکی یا زیست محیطی خاصی برای آن ذکر نشده است که با انجام آن مانع از بروز بیماری گردید؛ اما آن چه در همه مطالعات به آن اشاره شده و در این رابطه می‌تواند کمک کننده باشد، این است که محل مورد نظر خشک و تمیز نگه داشته شود.
حتما در هنگامی که به محل دست می‌زنید بهداشت را رعایت فرمایید و دست‌های خود را بشویید. همچنین تا حد امکان به محل ضایعه دست نزنید. در صورت استحمام نوزاد یا این ناحیه شست‌وشو داده نشود و آب روی شکم نوزاد ریخته نشود و یا در صورتی که آب به این ناحیه رسید به طور کامل خشک گردد.
هر چه قسمت ناف در معرض هوا قرار گیرد پروسه خشک شدن و بهبود تسریع می‌شود؛ بنابراین این ناحیه با لباس یا پوشک پوشیده نشود. در صورت برخورد لبه بالایی پوشک با بند ناف قسمت مربوطه پوشک را به داخل تا بزنید تا از برخورد با این قسمت جلوگیری شود. برای خشک ماندن ناف از اسفنج مرطوب جهت تمیز نگه داشتن نوزاد استفاده شود و در صورت نیاز به شست‌وشو فقط از آب استفاده شود و پس از آن، محل با استفاده از پارچه تمیز خشک گردد. ضمنا بستن پروگزیمال بند ناف در مقایسه با روش معمولی می‌تواند خطر ابتلا به گرانولومای نافی را تا حدودی کاهش دهد.
درمان گرانولومای نافی
یکی از ساده‌ترین و متداول‌ترین راه‌های درمان گرانولومای نافی نمک درمانی است. این روش یک روش درمانی بی‌عارضه است. در این روش که با راهنمایی پزشک انجام می‌شود، می‌بایست اطراف ناف را فشار دهید تا توده گرانولوم به خوبی مشخص شود و مقداری کمی نمک که مقدار آن به توصیه پزشک مشخص می‌شود بر روی توده بمالید، سپس ناحیه مورد نظر با یک گاز پوشانیده و اجازه دهید سی دقیقه بماند. پس از سی دقیقه، محل را به وسیله گاز تمیز و مرطوبی تمیز نمایید و صبر کنید تا کاملا خشک شود. ضمنا این عمل رو طی سه روز و هر روز سه مرتبه تکرار کنید. در صورتی که با این درمان بهبودی حاصل نشد حتما با پزشک مشورت نمایید.
معمولا پزشک برای خشک کردن گرانولومای نافی از مقداری محلول نیترات نقره استفاده می‌کند، پزشک با استفاده از این روش گرانولوم را می‌سوزاند و چون این بافت هیچ رشته عصبی ندارد این روش درد و ناراحتی را برای کودک به همراه ندارد. در صورتی که این روش موثر واقع نشد پزشک برای منجمد کردن توده از نیتروژن مایع استفاده می‌کند، که این کار سبب ریزش توده می‌شود و می‌بایست حتما تحت نظر پزشک انجام شود. راه درمان دیگری که به کار گرفته می‌شود استفاده از نخ بخیه است که به این وسیله انتهای گرانولوم بسته می‌شود تا جریان خون به آن نرسد و به این ترتیب فرآیند خشک شدن و افتادن آن سریعتر اتفاق بیفتد.
علائم گرانولومای نافی
در صورتی که اطراف گرانولومای نافی در عرض یک هفته تا ده روز برطرف نشد و ناف آلوده و ملتهب و دچار قرمزی است، از قسمت ناف او ترشحات بد بو خارج می‌شود، کودک دچار بی‌قراری و تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد می‌باشد، نوزاد درد یا حساسیت در اطراف ناف دارد حتما به متخصص اطفال مراجعه کرده و از او مشورت بگیرید چرا که مراجعه به موقع به پزشک می‌تواند در تسریع معالجه و بهبود نوزاد موثر باشد.
در اکثر موارد یکی از روش‌های ذکر شده در بالا می‌تواند سبب درمان بیمار شود اما در برخی موارد پزشک از عمل جراحی برای برداشتن بافت استفاده می‌کند که این روش به ندرت و زمانی که گرانولوم عفونی باشد به کار می‌رود.
جمع بندی
با توجه به آن چه گفته شد گرانولومای نافی بافتی قرمز و مرطوب است که ممکن است پس خشک و کنده شده بند ناف در محل ناف ایجاد شود از این بافت مخاط زرد یا شفاف بدبویی نیز خارج می‌شود. این عارضه برای نوزاد خطرناک نیست و با خشک نگه داشتن آن تا حد زیادی می‌توان به بهبود آن کمک کرد و از بروز عفونت در آن قسمت جلوگیری کرد اما دلیل مراجعه به پزشک جلوگیری از پیش روی بیماری و بروز عفونت می‌باشد.
پس از مشورت با پزشک اقدامات پزشکی موثر مانند نمک درمانی، استفاده از نیترات نقره و نیتروژن مایع آغاز می‌شود و در موارد نادری پزشک از جراحی استفاده می‌نماید. در این میان والدین نیز باید نسبت به خشک و تمیز نگه داشتن محل اهتمام بورزند و از فرو بردن ناف در آب جلوگیری کرده و به این ترتیب مانع از پیش روی بیماری شوند و بدین وسیله روند بهبود را سرعت بخشند.