بیماری مخملک یا تب اسکارلت اغلب در کودکان پنج تا پانزده سال شایع می‌باشد. این بیماری در گذشته، از جمله بیماری‌های کشنده در دوران کودکی بوده است. در ادامه مطلب به بررسی بیماری مخملک و علائم مخملک راه‌های تشخیص، راه‌های درمان پزشکی و خانگی، راه های پیشگیری و راه انتقال این بیماری می‌پردازیم.
بیماری مخملک
بیماری مخملک در کودکان نوعی بیماری عفونی از نوع باکتری می‌باشد. باکتری که باعث ایجاد این بیماری می‌شود، باکتری استریپتو کوک گروه A می باشد و این نوع باکتری با تولید سم باعث ایجاد ضایعات پوستی در سراسر بدن می‌شود. این نوع بیماری، نوعی بیماری مسری می‌باشد و به راحتی قابل انتقال است. بیماری مخملک اغلب در فصول سرد سال شایع می‌باشد. از شایع‌ترین علائم مخملک می‌توان به سوزش، گلو درد و تب بالا اشاره کرد.
دوره کمون( نهفتگی) مخملک
دوره کمون بیماری مخملک یعنی از زمانی که این باکتری وارد بدن می‌شود تا زمان بروز علائم مخملک که به طور معمول می‌تواند بین ۲ تا ۵ روز باشد.
اولین علائم مخملک
نشانه‌های بیماری مخملک با سوزش گلو، گلودرد و تب بالای ۳۸ درجه سانتی‌گراد شروع می‌شود. از دیگر علائم مخملک که در ابتدای این بیماری آشکار می‌شود می‌توان به ایجاد پوششی سفید رنگ بر روی زبان، ایجاد برجستگی‌هایی بزرگتر از حد عادی که به زبان توت فرنگی معروف است، اشاره کرد.
دیگر علائم مخملک
از دیگر علائم مخملک می‌توان به تورم غدد لنفاوی، کاهش اشتها، حالت تهوع و استفراغ، بروز ضایعات پوستی در سراسر بدن، برافروختگی صورت، جوش های قرمز، درد عضلانی، التهاب گلو و خستگی اشاره کرد.
بثورات پوستی
از شایع‌ترین علائم مخملک می‌توان به بثورات پوستی قرمز که از کشاله ران، گردن و زیر بغل شروع شده در سراسر بدن گسترش پیدا می‌کند.
رنگ زبان
در بیماری مخملک رنگ زبان قرمز می‌شود و برجستگی‌های سفید رنگی بر روی سطح زبان ظاهر می‌شود. این علامت معمولاً در روزهای اول ابتلا به بیماری مخملک مشخص می‌شود.
خطوط قرمز
چین خوردگی‌های پوست در اطراف کشاله ران، زیر بغل، آرنج، زانو و گردن نسبت به سایر نواحی قرمزتر خواهد بود.
مدت زمان بیماری مخملک
به طور معمول تب و ضایعات پوستی و سایر علائم مخملک با استفاده از آنتی‌بیوتیک مناسب بعد از دو هفته از بین می‌روند.
راه تشخیص بیماری مخملک
پزشکان در طول معاینه برای تشخیص بیماری مخملک به علائمی مانند: گلودرد، تغییر رنگ زبان و لوزه‌ها دقت می‌کنند. علاوه بر آن در طول معاینه به تورم غدد لنفاوی و بثورات پوستی که از علائم مخملک می‌باشد، توجه می‌کنند. برای تشخیص بیماری مخملک از آزمایش استرپتوکوکی، کشت گلو و آزمایش مولکولی استرپتوکوکی نیز استفاده می‌کنند.
در صورتی که پزشک مشکوک به ابتلای بیماری به مخملک باشد، انجام آزمایش خون، آزمایش آنتی ژن و نمونه گیری با سواب از ترشحات بزاق و بینی را تجویز می‌کند.
راه درمان پزشکی بیماری مخملک
از آنجا که عامل بیماری‌زایی مخملک نوعی باکتری می‌باشد، با مصرف آنتی‌بیوتیک و با کمک به سیستم ایمنی به از بین رفتن باکتری‌های بیماری زا کمک می‌شود. دقت کنید که دوره مصرف آنتی‌بیوتیک کامل شود. برای کاهش علائم درد و تب ناشی از مخملک از قرص‌هایی مانند: ایبوپروفن و استامینوفن نیز استفاده می‌شود.
درمان خانگی بیماری مخملک
از جمله کارهایی که برای کاهش علائم مخملک انجام داد می توان به:
۱) مصرف مایعات کافی به دلیل مرطوب ماندن گلو و جلوگیری از دهیدراسیون بدن
۲) غرغره کردن آب نمک که باعث کاهش درد گلو می شود
۳) مصرف مایعات و سوپ گرم برای کاهش درد گلو
۴) دوری از دود سیگار و مواد شوینده که باعث تحریک شدن گلو می شود
۵) استفاده از دستگاه بخور سرد برای مرطوب کردن هوا اشاره کرد.
6) کنترل کردن و درمان تب کودکان به صورت خانگی
دوره نقاهت بیماری مخملک
بیماری مخملک از جمله بیماری‌هایی است که دوره نقاهت و بهبودی کوتاه مدتی دارد و نشانهها و علائم مخملک بعد از حدود یک هفته از بین می‌روند. در صورت تجویز آنتی‌بیوتیک توسط پزشک باید دوره مصرف آنتی‌بیوتیک تکمیل شود. از مصرف خودسرانه دارو خودداری کنید.
راه‌های انتقال بیماری مخملک
در این بیماری، فردی که مبتلا به تب می‌باشد می‌تواند باکتری بیماری‌زا و ذرات آلوده را از گلو و بینی به واسطه عطسه و سرفه به دیگران انتقال دهد. به طور معمول بیست و چهار ساعت بعد از مصرف آنتی‌بیوتیک بیماری سرایت پیدا نمی‌کند.
راه‌های پیشگیری بیماری مخملک
برای پیشگیری از این بیماری واکسنی وجود ندارد و از مهم ترین راه‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری مخملک می‌توان به رعایت اصول بهداشتی اشاره کرد. علاوه‌بر رعایت اصول بهداشتی به: شستن صحیح دست‌ها قبل از غذا و بعد از استفاده از سرویس بهداشتی، استفاده از دستمال هنگام سرفه و عطسه دیگران، استفاده نکردن از وسایل شخصی دیگران مانند: ظرف، چنگال، قاشق و لیوان اشاره کرد.
عوارض بیماری مخملک در صورت عدم درمان
در صورتی که علائم مخملک جدی گرفته نشود و فرد مبتلا درمان نشود، باکتری بیماری‌زا دیگر نواحی بدن از جمله: خون، ریه‌ها، پوست بدن، لوزه‌ها، کلیه‌ها و گوش میانی را آلوده می‌کند. در موارد نادری مخملک می‌تواند باعث ایجاد تب روماتیسمی شود.
از دیگر عوارض بیماری مخملک می‌توان به آرتریت، مننژیت، ذات الریه، سینوزیت، آسیب کلیوی و عفونت‌های پوستی اشاره کرد.
آیا احتمال ابتلای مجدد به بیماری مخملک وجود دارد؟
احتمال ابتلای مجدد به مخملک وجود دارد و یک بار ابتلا به مخملک، باعث مصونیت این بیماری نمی‌شود.
مخملک در بزرگسالان
احتمال اینکه والدین کودکان مبتلا به بیماری مخملک به این بیماری دچار شوند، بالا می‌باشد. در صورتی که بزرگسالان در تماس نزدیک با کودک مبتلا باشند. احتمال ابتلا برای فرد وجود دارد. اما به طور کلی احتمال ابتلا در بزرگسالان پایین است.
مخملک در نوزادان
احتمال ابتلای نوزادان به مخملک بسیار پایین و نادر می‌باشد در صورت اطلاع نوزاد به مخملک با علائم تب بالا باید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کرد و اقدامات لازم انجام شود.
مخملک در خانم‌های باردار
در صورت ابتلای مادر باردار به مخملک، این بیماری به جنین سرایت پیدا نمی‌کند، در صورتی احتمال ابتلا می‌باشد که مادر هنگام زایمان به مخملک مبتلا باشد. در صورت ابتلا به بیماری مخملک با تب بالا مخصوصاً در ماه‌های اول بارداری احتمال ایجاد تاثیر منفی بر روی جنین وجود دارد.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت بروز علائمی مانند درد در قفسه سینه، تنگی نفس، ناتوانی در بلع مایعات، کم آبی بدن، سرگیجه، ناتوانی و کاهش هوشیاری به همراه دیگر علائم مخملک هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنید.
سخنی با والدین
در صورت مشاهده هر کدام از علائم مخملک که در مطالب بالا گفته شد به پزشک مراجعه کنید و از فرستادن کودک خود به مهد و مدرسه خودداری کنید. از مصرف خودسرانه دارو بدون مشورت با پزشک خودداری کنید. سعی کنید در مدت زمانی که فرزند شما به مخملک مبتلا می‌باشد، به مصرف مایعات و آنتی‌بیوتیک کودک خود توجه کنید.
کلام آخر
امروزه با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان مخملک جای نگرانی برای این بیماری نمی‌باشد. ۲۴ ساعت بعد از پایان تب مخملک دیگر مسری نمی‌باشد و فرد مبتلا می‌تواند به زندگی عادی خود برگردد. برای هرچه سریعتر شدن این اتفاق زودتر به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. در این مطلب سعی شده به طور کامل بیماری و علائم مخملک درمان، پیشگیری و انتقال به طور کامل بررسی شود.