دیابت در کودکان
دیابت از بیماری‌هایی است که همه افراد در سنین مختلف را می‌تواند درگیر خود کند. کودکان نیز از این اصل استثناء نبوده و به این بیماری و انواع آن دچار می‌گردند.
در این شرایط لوزالمعده قادر به تولید انسولین نیست. بدون انسولین قند موجود در خون و بدن نمی‌تواند وارد سلول‌ها شود و در نتیجه مقدار قند در خون بالا می‌رود. به‌طور کلی با استفاده بلندمدت از انسولین و کنترل مقدار قند بدن و همچنین ورزش و رژیم غذایی می‌توان دیابت در کودکان را کنترل کرد.
علائم دیابت در کودکان
بعضی از علائم دیابت در کودکان در دو نوع 1 و 2 به شرح زیر است:
دیابت نوع 1:
- افزایش بروز تشنگی و افزایش ادرار.
- بروز گرسنگی.
- کاهش وزن.
- زودرنج‌شدن.
- دهان بویی شبیه به میوه می‌دهد.
- دید و بینایی دچار تاری می‌گردد.
- دختران ممکن است دچار عفونت قارچی شوند و نیز کاهش وزن در آن‌ها مشاهده گردد.
انجمن دیابت انگلستان توصیه می‌کند که موارد زیر در کودکان دقت شود:
- دستشویی: کودکان خود را بیشتر از حد معمول خیس می‌کنند.
- تشنگی: مصرف آب در آن‌ها بالاست و نمی‌توانند تشنگی خود را کنترل کنند.
علائم دیابت در کودکان نوع 2 به شرح زیر است:
- ادرار‌های مکرر مخصوصاً در شب.
- تشنگی زیاد از حد.
- خستگی.
- کم‌شدن وزن به‌طور غیر‌معمول.
- ایجاد خارش در اطراف ناحیه تناسلی که در بعضی موارد با عفونت همراه است.
- زخم‌ها آهسته و دیر التیام می‌یابند.
- چشم‌ها خشک می‌شود و سبب بروز تاری دید می‌گردد.
علائم دیگر نیز در برخی موارد وجود دارد که به شرح زیر است:
- بروز رگه‌های تیره روی پوست که به آن آکانتوسیز نیگریکانز می‌گویند.
- سندروم تخمدان پلی‌کیستیک.
علائم ناشی از دیابت نوع 1 در کودکان در طی چند هفته نمایان می‌شود. علائم دیابت نوع 2 خیلی به‌کندی و آهستگی خود را نشان می‌دهد. چند ماه ممکن است طول بکشد که تشخیص قطعی آن معلوم شود.
اگر علائم دیابت در کودکان مشاهده شد والدین باید او را نزد دکتر ببرند.
علائم خطر دیابت در کودکان
بر طبق تحقیقات تنها 9 درصد از والدین به علائم دیابت در کودکان توجه کردند و آن را تشخیص داده‌اند. این مقدار در سال‌های اخیر نیز افزایش یافته است.
در بیشتر موارد دیابت با چهار عامل اصلی شناسایی می‌شود، اما در کودکان تنها وجود دو علامت می‌تواند نشانه دیابت باشد. در برخی موارد دیده شده است که هیچ علامتی از خود بروز نمی‌دهد.
اگر کودک به یک‌باره بیش از حد تشنه یا گرسنه شود و یا اینکه ادرار بیش از حد داشته باشد والدین نباید از این علائم به‌سادگی عبور کنند.
ازآنجاکه دیابت در کودکان کمتر مرسوم است؛ این علائم ممکن است برای مشکلات دیگری باشد و به‌درستی دیابت تشخیص داده نشود. کمک‌گرفتن از دکتر و مشاوره دقیق در مورد علائم دیابت به تشخیص به‌موقع این بیماری کمک می‌کند و زمینه‌ساز درمان و مهار بهتر این عارضه در کودک است.
عوارض دیابت در کودکان
یکی از عوارض مهم در دیابت نوع اول کتواسیدوز دیابتی است. این عارضه یکی از دلایل مرگ‌ومیر در کودکانی است که مبتلا به دیابت نوع 1 می‌شوند و این مشکل در آن‌ها تشخیص داده نمی‌شود. اگر مقدار انسولین خیلی پایین قرار بگیرد بدن قادر نخواهد بود از گلوکز برای تأمین انرژی استفاده کند. در مقابل، بدن گلوکز را برای تولید انرژی تبدیل به چربی می‌کند. این فرایند سبب می‌شود که ماده‌ای شیمیایی به نام کتون تولید شود که در مقادیر بالا سمی است. تجمع این ماده شیمیایی سبب بروز کتواسیدوز دیابتی می‌شود و بدن حالتی سمی پیدا می‌کند.
اگر دیابت در کودکان زود تشخیص داده شود و به‌خوبی مدیریت گردد از اکتواسیدوز دیابتی جلوگیری به‌عمل خواهد آمد، اما بعضی وقت‌ها همیشه این امکان وجود ندارد.
تحقیقات صورت‌گرفته نشان از این دارد که از بین 335 کودک که سن زیر 17 سال داشتند و مبتلا به دیابت نوع 1 بوده‌اند، تشخیص اولیه آن‌ها در 16 درصد موارد درست نبوده است. تشخیص بیماری به این صورت‌ها بوده است:
- بروز عفونت در سیستم تنفسی در 46.3 درصد
- کاندیدیازیس پرینیال 16.6 درصد
- گاستروانتریت 16.6 درصد
- عفونت مجاری ادرار 11.1 درصد
- استوماتیت 11.1 درصد
- آپاندیسیت7 درصد
دانشمندان فهمیده‌اند که کتواسیدوز دیابت در کودکانی که تشخیص دیابت نوع 1 آن‌ها ناصحیح بوده و یا با تأخیر انجام شده است بیشتر است.
عوارض دیابت نوع 2
دیابت نوع 2 در بدن افراد کم‌سن بیشتر پیشرفت می‌کند.
افراد جوان عوارض بیشتری را نظیر بیماری‌های کلیوی و چشمی نسبت به کودکان دچار دیابت نوع 1 تجربه می‌کنند.
دیابت نوع 2 در کودکان بیشتر با چاقی دیده می‌شود و می‌تواند ریسک و عوارض بیشتری هم به‌همراه داشته باشد. بنابراین، دقت شود که تشخیص دیابت نوع 2 بسیار حائزاهمیت است. لازم است که کودک بیشتر ورزش کند و رژیم غذایی سالمی داشته باشد.
تشخیص دیابت در کودکان
برای غربالگری می‌شود با علائم و نشانه‌ها تصمیم گرفت، اما فرایند دقیق‌تر به این صورت انجام می‌پذیرد:
- انجام تست ادرار برای سنجش قند در ادرار.
- تست خون از طریق انگشت دست برای سنجش مقدار گلوکز موجود در خون.
اگر این عوامل هم وجود داشته باشد باید توجه و دقت بیشتری گردد:
- سابقه خانوادگی ابتلاء به دیابت.
- مادر دچار دیابت باشد یا دچار دیابت دوران بارداری گردد.
- نژاد‌های پرریسک مانند بومیان آمریکا، آمریکای لاتین، جزایر اقیانوس آرام.
اگر تشخیص دیابت به‌صورت زودهنگام صورت پذیرد شاهد بهبود تدریجی خواهیم بود.
پیشگیری از دیابت در کودکان
پیشگیری کامل از دیابت نوع 1 غیرممکن است، اما می‌شود با رعایت اصولی شانس ابتلاء به دیابت نوع 2 را کاهش داد:
- حفظ وزن: کودکان دارای وزن بالا شانس بالاتری برای ابتلاء به دیابت دارند.
- فعال‌بودن: ورزش و فعالیت در کودکان می‌تواند مقاومت به انسولین را کاهش دهد و فشارخون را کنترل نماید.
- محدودکردن شکر غذا و نوشیدنی: مصرف زیاد مواد حاوی قند می‌تواند وزن را افزایش دهد و خوردن مواد غذایی مغذی که شامل ویتاین‌ها، فیبر‌ها و پروتئین‌های بدون چربی باشد می‌تواند خطر ابتلاء به دیابت نوع2 را کاهش دهد.
با پیشگیری و بررسی درست می‌توان این بیماری را مهار یا از آن جلوگیری نمود.
با مشورت با دکتر آویشن محمدی فوق تخصص نوزادان در تهران می‌توانید کودکی سلامت‌تر داشته باشید و از بروز مشکلات در فرزند دلبندتان جلوگیری نمایید.