علت رتینوپاتی در نوزاد چیست؟
شاید شما نیز در خانواده‌ی خود کودکی مبتلا به رتینوپاتی دارید یا این که نام این بیماری را شنیده‌اید. به اختلالاتی که باعث آسیب به شبکیهی چشم می‌شوند، رتینوپاتی یا هرویان رنجوری گقته می‌شود. نام دیگر شبکیهی چشم رتین است، به همین دلیل به این بیماری رتینوپاتی گفته می‌شود.
در واقع، تصاویر در شبکیهی چشم ظاهر می‌شود و شبکیه همین تصاویر وداده‌ها را به مغز منتقل می‌کند. افرادی که مبتلا به رتینوپاتی هستند، این تصاویر را به صورت تار می‌بینند و در نهایت کور می‌شوند. رتینوپاتی‌ها به دلایل مختلفی به وجود می‌آیند که مهم‌ترین این دلایل عبارتند از شبکیه رنجوری دیابتی، شبکیه رنجوری ناشی از فشار خون بالا، شبکیه رنجوری نوزادان زودرس.
در این مقاله قصد داریم به رتینوپاتی در نوزاد بپردازیم و اطلاعاتی در مورد این بیماری که در نوزادان زودرس به وجود می‌آید در اختیار شما مخاطبان گرامی قرار دهیم. پس با ما همراه شوید.
رتینوپاتی نوزادان نارس
از علل اصلی نابینایی در نوزادان، می‌توان به رتینوپاتی در نوزاد نارس اشاره کرد. این بیماری با عنوان ROP نیز شناخته می‌شود که قابل پیشگیری نیز هست. همان طور که گفتیم، رتینوپاتی یک بیماری مربوط به شبکیهی چشم است و نوزادان نارس که در شبکیهی چشم خود مشکل دارند، مبتلا به این بیماری می‌شوند.
هم اکنون که در حال مطالعه‌ی این مطلب هستید، تصویر آن روی شبکیهی چشم می‌افتد و شبکیه این داده‌ها و اطلاعات را به مغز منتقل می‌کند. در صورتی که رتینوپاتی پیشگیری و درمان نشود، به احتمال زیاد باعث کوری می‌شود. نوزادانی که به طور نارس به دنیا می‌آیند، در هنگام تولد وزن بسیار کمی نسبت به نوزادانی که بعد از تمام شدن نه ماهگی به دنیا می‌آیند، خواهند داشت. علاوه بر آن، هر چقدر وزن نوزاد هنگام تولد کم باشد، مشکلات بیشتری داشته و ممکن است به رتینوپاتی مبتلا شود.
در واقع، ارتباط مستقیمی بین نارس بودن نوزاد و ابتلای او به رتینوپاتی وجود دارد. همان طور که می‌دانید، رتینوپاتی نیز مانند هر بیماری دیگر دارای علل و راه‌های درمانی می‌باشد که در ادامه‌ی مطلب به بررسی علل و راه‌های تشخیص و درمان رتینوپاتی در نوزاد می‌پردازیم.
علل ابتلای نوزادان نارس به رتینوپاتی
هنگامی که عروق شبکیه به طور کامل رشد نکند، نوزاد دچار رتینوپاتی خواهد شد. وقتی عروق رشد کاملی نداشته باشند، ایسکمی به وجود آمده و رگ زدایی غیر طبیعی زمینه را برای بیماری رتینوپاتی در نوزاد فراهم خواهد کرد. احتمال ابتلا به این بیماری در نوزادانی که در کشورهای پیشرفته به دنیا می‌آیند، کمتر است.
چرا که از دلایل مهم ابتلای نوزادان نارس به این بیماری، استفاده‌ی زیاد از اکسیژن برای نوزاد نارس می‌باشد. با پیشرفت علم پزشکی، روش‌های پیشرفته‌تری نیز برای مراقبت از نوزادان نارس ابداع شده است. همین روش‌های پیشرفته باعث می‌شود نوزادان نارس کمتر به رتینوپاتی مبتلا شوند.
به طور کلی، علل ابتلا به رتینوپاتی در نوزاد شامل مواردی نظیر نئوواسکولاریزاسیون، تولد نوزاد به صورت نارس، کم بودن سن مادر، عوامل ژنتیکی، عفونت‌های دوران نوزادی، عدم دریافت اکسیژن کافی توسط شبکیهی چشم می‌باشد. نوزادانی که به طور نارس به دنیا می‌آیند، برای تکامل در بخش‌های ویژه با تجهیزات ویژه‌ای نگهداری می‌شوند.
دستگاهی که نوزادان نارس در آن نگهداری می‌شوند، دارای اکسیژن مکملی می‌باشد که همین اکسیژن باعث تشکیل رگ‌هایی غیر طبیعی در شبکیهی چشم می‌شود که به این فرایند نئوواسکولاریزاسیون گفته می‌شود. رگ‌هایی که به طور غیر طبیعی به وجود آمده‌اند، با گذشت زمان پاره شده و باعث ایجاد زخم در شبکیهی چشم می‌شوند.
زخم‌های حاصل از رشد غیر طبیعی عروق در شبکیهی چشم باعث کشیدگی شبکیه و در نهایت جدا شدن آن می‌شوند. به همین دلیل است که، نوزادان زودرس وقتی در معرض مقدار زیادی اکسیژن قرار می‌گیرند، مبتلا به رتینوپاتی می‌شوند که در صورتی که پیشگیری و درمان نشود، نهایتا باعث کوری بیمار خواهد شد.
به طور کلی، احتمال ابتلای نوزادانی که با وزنی کمتر از یک و نیم کیلو گرم و قبل از اتمام هفته‌ی سی و هفتم به دنیا می‌آیند، بیشتر است. آمارها نشان می‌دهد که نوزادانی که بین هفته‌های ۲۶ تا ۲۸ به دنیا می‌آیند، بیشتر مبتلا به رتینوپاتی در نوزاد می‌شوند. سن کم مادر نیز می‌تواند یکی از علل ابتلای نوزاد به این بیماری شود. علاوه بر آن، عوامل ژنتیکی نیز در ابتلای نوزادان به رتینوپاتی دخیل است.
به طور کلی، در نوزادانی که در خانواده‌ی خود سابقه‌ی ابتلا به رتینوپاتی را دارند، بیشتر احتمال دارد که به این بیماری مبتلا شوند. عفونت‌های دوران نوزادی نیز یکی دیگر از علل ابتلای نوزادان به رتینوپاتی است. علاوه بر آن، در صورتی که اکسیژن کافی به شبکیهی چشم نرسد، به احتمال زیاد نوزاد به رتینوپاتی مبتلا خواهد شد.
تشخیص رتینوپاتی در نوزادان
همان طور که گفتیم، یکی از علل مهم ابتلا به رتینوپاتی تولد نوزاد به صورت نارس می‌باشد. بنابراین، لازم است تا پزشکان غربالگری را با دقت بیشتری انجام دهند. برای پیشگیری و درمان نوزادان مبتلا به این اختلال، لازم است تا نوزادانی که قبل از هفته‌ی ۳۲ به دنیا می‌آیند، مورد معاینه و بررسی دقیق توسط پزشک قرار گیرند.
علاوه بر آن، لازم است تا این نوزادان بعد از گذشت چهار هفته بعد از تولد، مورد معاینه قرار گیرند. علاوه بر آن، نوزادانی که هنگام تولد زیر دو کیلو گرم وزن دارند، صرف نظر از زمان تولد نوزاد مورد معاینه و بررسی قرار می‌گیرند. آمارها نشان می‌دهد، احتمال ابتلا به رتینوپاتی در نوزادان مشکوکی که بعد از تواد غربالگری می‌شوند، ۸۵ درصد کاهش می‌یابد.
رتینوپاتی در نوزاد دارای علائمی می‌باشد که عبارتند از مشاهده‌ی تعداد معدودی رگ خونی در چشم، افزایش تعداد رگ‌ها با گذر زمان، ایجاد انحراف در چشم، سفید بودن مردمک و حرکات غیر عادی در چشم.
روش‌های درمان رتینوپاتی در نوزاد
تشخیص و درمان رتینوپاتی در نوزاد بسیار حائز اهمیت است. در صورتی که این اختلال به موقع تشخیص و درمان نشود، ممکن است باعث نابینایی نوزاد شود. رتینوپاتی درجات مختلفی دارد که پزشک می‌تواند با معاینه‌ی دقیق، درجه‌ی این اختلال را مشخص کرده و براساس آن اقدامات لازم برای درمان را انجام دهد.
به طور کلی، درمان رتینوپاتی در نوزاد شامل مواردی نظیر تزریق بواسیزوماب، لیزر درمانی، کرایوتراپی و درمان جراحی می‌باشد. در واقع پزشک متخصص می‌تواند متناسب با شرایط بیمار، با استفاده از هر یک از روش‌های ذکر شده به معالجه‌ی رتینوپاتی در نوزاد بپردارد.
سخن آخر
نوزادانی که به طور نارس به دنیا می‌آیند، احتمال دارد که به بیماری رتینوپاتی مبتلا شوند. این بیماری باعث ایجاد اختلال در شبکیهی چشم می‌شود و منجر به تاری دید و در نهایت کوری نوزاد خواهد شد. به طور کلی، نوزادانی که قبل از اتمام۳۷ هفتگی به دنیا می‌آیند، نارس بوده و برای ادامه‌ی رشد و تکامل برای تبدیل شدن به یک نوزاد کامل باید در دستگاه‌های مخصوص قرار گیرند.
وجود اکسیژن بیش از حد نیاز در این دستگاه‌ها، باعث ابتلا به اختلال رتینوپاتی در نوزاد می‌شود. با پیشرفت علم پزشکی و استفاده از دستگاه‌های پیشرفته برای تکامل نوزادان نارس، احتمال ابتلا به این اختلال کاهش یافته است. آمارها نشان می‌دهد، نوزادان نارسی که در کشورهای پیشرفته به دنیا می‌آیند، کمتر از سایر نوزادان به این اختلال مبتلا می‌شوند. چرا که این نوزدان در دستگاه‌های پیشرفته‌ای که مقدار اکسیژن آن مطلوب است، نگهداری می‌شوند.
رتینوپاتی در نوزاد علل مختلفی دارد که این علل عبارتند از نئوواسکولاریزاسیون، تولد نوزاد با وزن کمتر یا قبل از اتمام هفته‌ی ۳۷، کم سن بودن مادر، عوامل ژنتیکی، عفونت‌های دوران نوزادی، عدم دریافت اکسیژن کافی توسط شبکیهی چشم.
لازم است تا پزشک نوزاد نارس و نورادانی که هنگام تولد وزنی کمتر از دو کیلو گرم دارند، مورد معاینه و بررسی دقیق قرار دهند. به طور کلی، احتمال ابتلای نوزادان به اختلال رتینوپاتی در نوزادانی که غربالگری می‌شوند، ۸۵ درصد کاهش می‌یابد. پزشک می‌تواند با استفاده از تزریق بواسیزوماب، لیزر درمانی، کرایوتراپی و درمان جراحی اختلال رتینوپاتی را در نوزادان نارس درمان کرده و از کوری نوزاد در آینده جلوگیری کند.