نکاتی در خصوص کودکان یک‌ساله
به‌طورقطع، فرزندان، مهم‌ترین دارایی والدین خود هستند. مراقبت از فرزندان در سنین کمتر امر حیاتی‌تری است. در بین این سنین، یک‌سالگی از مهم‌ترین زمان‌هایی است که والدین باید ازنظر روانی و جسمانی توجه ویژه‌ای به کودک خود داشته باشند. در یک‌سالگی، کودک دچار تغییرات زیادی می‌شود، ازنظر فیزیکی تغییر می‌کند و ازنظر روانی دچار تحولاتی مانند تلاش برای استقلال و ارتباط‌گیری با سایر افراد می‌شود.
در این دوره‌ی حساس، والدین باید اطلاعات کافی داشته باشند، یعنی؛ نسبت به شرایط نگه‌داری کودک آگاهی داشته باشند، بیماری‌هایی را که ممکن است کودک را مبتلا کند بشناسند، تزریق واکسن‌های موردنیاز را به‌موقع انجام دهند و… در این شرایط لازم است تا والدین با افراد متخصص ارتباط برقرار نمایند. بهتر است تا به‌طور دوره‌ای فرزندان خود را از تمامی جهات چکاب کنند تا در صورت وجود مشکل، سریعاً برطرف شود.
دکتر آویشن محمدی متخصص اطفال و فوق تخصص نوزادان است. والدین می‌توانند در صورت وجود مشکل یا برای اطمینان خاطر از سلامتی فرزندان خود به ایشان مراجعه کنند. در این مقاله، به تغییرات فیزیکی و روانی کودکان یک‌ساله، محیط مناسب برای رشد آن‌ها و واکسن‌هایی که باید در کودکان یک‌سالگی تزریق شوند، خواهیم پرداخت.
تغییرات فیزیکی در یک‌سالگی
بعد از تولد، نوزاد سریعاً شروع به وزن گرفتن می‌کند؛ اما وقتی کودکان به یک‌سالگی می‌رسند فعالیت فیزیکی بیشتری انجام داده و ممکن است وزن آن‌ها کاهش یابد. در این سن آن‌ها خود را بالا می‌کشند و روی پای خود می‌ایستند، حتی برخی کودکان یک‌ساله ممکن است شروع به راه رفتن کنند. آن‌ها به مهارت بیشتری در استفاده از انگشتان خود می‌رسند.
والدین برای اینکه مهارت‌های فیزیکی فرزندان خود، مثل راه رفتن را تقویت کنند می‌توانند وسایل خانه را به‌گونه‌ای بچینند که کودک بتواند با تکیه‌بر آن‌ها راه برود. همچنین والدین باید برای اطمینان از اینکه رشد کودکشان طبیعی است به متخصص مراجعه کنند تا قد و وزن کودک بررسی شود.
تغییرات روانی در یک‌سالگی
در کودکان یک‌ساله ازلحاظ روحی و روانی نیز تغییراتی را شاهد خواهیم بود. به‌احتمال‌زیاد شخصیت کودک در این زمان شکل‌گرفته و مشخص می‌شود. کودک تلاش می‌کند تا استقلال خود را به دیگران نشان دهد. او این کار را از طریق پرت کردن وسایل یا تلاش برای پوشیدن لباس نشان می‌دهد.
کودکان در یک‌سالگی ممکن است رفتارهای اجتماعی از خود نشان دهند. همچنین کودکان در این سن توانایی تشخیص افراد را پیداکرده و با دوری از مادر دچار اضطراب جدایی می‌شوند که در بین کودکان بسیار رایج است. آن‌ها می‌توانند با انجام حرکاتی مانند گریه کردن یا ایجاد سروصدا توجه مادر خود را جلب کنند.
محیط مناسب
کودکان در یک‌سالگی نیز همچون گذشته به مراقبت‌های ویژه‌ای نیاز دارند. در اینجا برخی شرایط برای رشد مناسب کودک آورده شده‌اند.
دما
از مهم‌ترین عواملی که در راحت بودن کودک تأثیر دارد، دما است. کودکان تا یک‌سالگی نسبت به دمای محیط بسیار حساس هستند به‌طوری‌که طبق تحقیقات انجام‌شده، احتمال دچارشدن به سندروم مرگ ناگهانی نوزادان در این سنین بیشتر است.
مطالعات نشان داده‌اند که دمای حدود ۲۰-۲۲ درجه‌ی سانتی‌گراد، برای کودکان یک‌ساله مناسب است. اگر دما از این مقدار بیشتر باشد، ممکن است باعث سرخ شدن گونه‌های کودک، بی‌قراری، تعریق، تنفس سریع و… شود. دمای کمتر نیز ممکن است باعث ایجاد بیماری‌های تنفسی و عفونت گوش و گلودرد گردد.
غذا
به‌طورقطع، بهترین غذا برای کودکان تا یک‌سالگی، شیر مادر است. شیر مادر کودک را از ابتلا به برخی بیماری‌ها محافظت می‌کند؛ اما بعدازاین زمان، بهتر است مادر به‌تدریج غذاهای جامد به کودک خود بدهد. غذاهای دارای چربی طبیعی برای طی روند رشد کودک، به‌خصوص تکامل مغز، بسیار مفید هستند.
شایع ترین مواد غذایی آلرژی زا برای کودکان چیست؟
نکته‌ی مهم این است که به‌هیچ‌وجه نباید کودک غذاهای غذای فوری و آماده و یا موادی مثل پفک مصرف کند، تأثیر این‌گونه مواد مضر تا بزرگ‌سالی همراه فرد خواهد بود. میوه‌هایی که به قطعات ریز خردشده‌اند و یا سبزیجات می‌توانند جایگزین این‌گونه مواد شوند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص حساسیت غذایی در کودکان مقاله ” حساسیت غذایی در کودکان ” را مطالعه نمایید.
خواب
کودکان یک‌ساله به‌طور متوسط نیاز به ۱۱ ساعت خواب شبانه و ۳ ساعت خواب روزانه دارند. بعد از یک‌سالگی با افزایش سن، میزان خواب کاهش می‌یابد. رعایت کردن بهداشت خواب در کودکان بسیار مهم است. بهتر است در اطراف کودک وسایل خطرناک وجود نداشته باشد و تخت او خالی باشد.
درصورتی‌که اسباب‌بازی‌های کوچک در اطراف کودک وجود دارد، حتماً باید موقع خواب برداشته شوند تا کودک آن را در دهان خود نگذارد. وسایلی که ممکن است دور گردن کودک بپیچند نیز ممکن است خطرآفرین باشند.
فضای مناسب
کودکان در یک‌سالگی بسیار کنجکاو هستند. بهتر است اگر وسایل تیز یا شکستنی در منزل دارید، آن‌ها را از دسترس کودک خود خارج کنید. وسایلی که احتمال سقوط دارند را جابه‌جا نمایید. می‌توانید برای کودک خود از ظروف پلاستیکی استفاده کنید.
درصورتی‌که کودک شما شروع به ایستادن کرده است وسایل منزل خود را به‌گونه‌ای بچینید که بتواند آن‌ها را گرفته و چند قدم راه برود، این مورد به فعالیت فیزیکی فرزند شما کمک خواهد کرد. بهتر است تشک یا پتویی نرم زیر کودک خود پهن کنید تا در صورت افتادن آسیبی نبیند.
علاوه بر این‌ها، پریزهای برق همواره باید پوشیده باشند و مواد شیمیایی مانند شوینده‌ها از دسترس کودک دو باشند. اگر در منزل خود پله‌دارید، بهتر است که از محافظ پله استفاده کنید.
واکسن‌های ضروری
انجام به‌موقع واکسیناسیون برای کودکان بسیار ضروری است. عمل واکسیناسیون باعث ایجاد ایمنی در کودکان می‌شود و آن‌ها را از ابتلا به برخی بیماری‌های مسری مصون می‌دارد. واکسیناسیون کودکان یک جدول زمان‌بندی دارد.
برخی واکسن‌هایی که باید تا یک‌سالگی تزریق‌شده باشند عبارت‌اند از: ب‌ث‌ج، فلج اطفال، هپاتیت ب، سه‌گانه، سرخک، سرخچه و اوریون. بهتر است کودکان یک‌ساله به متخصص اطفال مراجعه کنند و سلامت آن‌ها از تمامی جهات موردبررسی قرار بگیرد.
کودکان یک‌ساله در دوره‌ی خاصی از زندگی خود قرار دارند. در این دوره، آن‌ها مثل سابق توجهات خاصی از طرف والدین خود نیاز دارند، اما تفاوت‌هایی نیز دارند که باید در نظر گرفته شوند. کودکی، آسیب‌پذیرترین دوره‌ی زندگی هر فرد است. این آسیب‌ها می‌توانند جسمانی و یا روانی باشند. در صورت عدم توجه به این آسیب‌ها ممکن است عوارض آن‌ها برای همیشه بر زندگی فرد تأثیرگذار باشد.
مشورت کردن با افراد متخصص و راهنمایی خواستن از آن‌ها همواره راهگشا بوده است. در این زمینه نیز پیشنهاد می‌شود تا والدین با متخصص اطفال در ارتباط باشند. تنها در این صورت است که مشکلات سلامتی کودک سریعاً رفع شده و والدین این اطمینان خاطر را خواهد داشت که فرزند آن‌ها روند طبیعی رشد خود را طی می‌کند. دکتر آویشن محمدی، متخصص اطفال و فوق تخصص نوزادان، می‌تواند در این زمینه به خانواده‌ها کمک کند.