علائم و عوارض کم کاری تیروئید در کودکان
تیروئید یکی از غدد درون ریز است که کم کاری یا پرکاری آن باعث ایجاد اختلالاتی در فرد می‌شود. علاوه بر بزرگسالان، کودکان و نوزادان نیز مبتلا به کم کاری یا پرکاری تیروئید می‌شوند. این بیماری نیز مانند هر بیماری دیگر دارای علائمی می‌باشد که لازم است والدین در صورت مشاهدهی این علائم به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنند تا اقدامات لازم برای درمان آن صورت گیرد.
در این مقاله قصد داریم به کم کاری تیروئید و علائم و عوارض کم کاری تیروئید در کودکان بپردازیم. در واقع، زمانی که در غده‌ی درون ریز تیروئید اختلالی به وجود می‌آید، کودک و یا نوجوان دچار کم کاری یا پرکاری تیروئید می‌شود. هنگامی که غده‌ی تیروئید فرد به اندازه‌ی کافی هورمون تیروئید تولید نکند، فرد دچار کم کاری تیروئید می‌شود. در واقع، در یک فرد سالم تیروئید در حد طبیعی هورمون تیروئید تولید می‌کند. این در حالی است که، وقتی هورمون تیروئید بیش از حد تولید شود فرد دچار پرکاری تیروئید و وقتی هورمون تیروئید کمتر از حالت معمول تولید شود، فرد دچار کم کاری تیروئید می‌شود.
کم کاری و پرکاری تیروئید هرکدام علائم خاص خود را دارند که والدین می‌توانند با مشاهدهی هر یک از این علائم در کودک خود، کم کاری یا پرکاری تیروئید شخص را تشخیص دهند و برای درمان به پزشک مراجعه کنند. به همان میزان که تیروئید کودک کم کار شود، سرعت رشد در اندام‌های در حال رشد کودک نیز کاهش می‌یابد و علاوه بر آن باعث افزایش وزن، خستگی مفرط، یبوست، اختلال شناختی و … می‌شود.
عملکرد غده‌ی تیروئید در بدن
همان طور که می‌دانید، هر یک از اعضای بدن وظیفه‌ی خاص خود را دارند و هدف همه‌ی آن‌ها ایجاد هماهنگی بین اعضا می‌باشد. غده‌ی تیروئید نیز مانند هر عضو دیگر بدن وظیفه‌ی خاص خود را دارد و با ترشح هورمون تیروئید در حالت طبیعی وظیفه‌ی مخصوص خود را در بدن ایفا می‌کند.
محل قرار گیری غده‌ی تیروئید در جلوی گردن و زیر سیب آدم می‌باشد. در جنین انسان، غده‌ی تیروئید در هفته‌ی چهارم تا دهم تشکیل می‌شود. وظیفه‌ی این غده، تنظیم سرعت تمام فرایندهای متابولیک و شیمیایی می‌باشد. در واقع، هورمون تیروئید ترشح شده از غده‌ی تیروئید با تأثیر بر روی تمام سلول‌ها و بافت‌های بدن، به تنظیم سرعت فرایندهای متابولیکی و شیمیایی می‌پردازد.
همان طور که گفتیم، ترشح بیش از حد معمول هورمون تیروئید باعث پرکاری تیروئید و ترشح کمتر از حد معمول هورمون تیروئید باعث کم کاری تیروئید می‌شود. کم کاری و پرکاری تیروئید هر کدام به نوبه‌ی خود اختلالاتی در عملکرد بدن فرد ایجاد می‌کند که می‌توان با تشخیص درست و به موقع این بیماری و درمان صحیح آن، از بروز مشکلات حاصل از کم کاری و پرکاری تیروئید جلوگیری کرد.
کم کاری مادرزادی تیروئید
همان طور که می‌دانید، برخی از بیماری‌ها مادر زادی هستند. به این معنا که نوزاد هنگام تولد، با آن بیماری به دنیا می‌آید و لازم است از همان روزهای نخستین تولد، تحت درمان قرار گیرد. برخی دیگر از بیماری‌ها نیز اکتسابی هستند. به این معنا که فرد در طول زندگی خود بر اثر عوامل محیطی می‌تواند به یک بیماری مبتلا شود.
بیماری کم کاری تیروئید هم مادرزادی و هم اکتسابی است. به این معنا که هم ممکن است فرد هنگام تولد با این بیماری متولد شود و هم ممکن است در طول زندگی خود درگیر آن شود. در هر صورت، با مشاهدهی علائم این بیماری لازم است اقدامات لازم برای درمان صورت گیرد.
برخی نوزادان به طور مادرزادی مبتلا به بیماری کم کاری تیروئید می‌شوند. آمارها نشان می‌دهد، از هر چهار هزار نوزاد، یکی مبتلا به کم کاری تیروئید به صورت مادر زادی است. هنگامی که غده‌ی تیروئید در دوران جنینی به طور طبیعی رشد نکند، نوزاد مبتلا به کم کاری تیروئید می‌شود.
در برخی موارد، نقص آنزیمی که باعث کمبود تولید هورمون، کمبود ید و اختلال در غده‌ی هیپوفیز مغز می‌باشد، باعث کم کاری تیروئید می‌شود. در صورتی که علائم و عوارض کم کاری تیروئید در کودکان تازه متولد شده مورد توجه قرار نگیرد، ممکن است در آینده مشکلاتی نظیر نقص رشد و نمو و عقب ماندگی ذهنی شدید یا کرتینیسم را به وجود آورد.
علائم و عوارض کم کاری تیروئید در کودکان
والدین می‌توانند با آگاهی از علائم و عوارض کم کاری تیروئید در کودکان و به ویژه‌ی نوزادان، از بروز مشکلات جدی در آینده جلوگیری کنند. در واقع، علائم تیروئید در کودکان کاملا متفاوت با علائم آن در بزرگسالان می‌باشد. کودکانی که مبتلا به کم کاری تیروئید هستند، دچار کندی یا تأخیر در رشد می‌شوند. در واقع، این مورد یکی از شایع‌ترین علائم کم کاری تیروئید است.
این مورد تقریبا در تمام کودکان یکسان است و علائم دیگر کم کاری تیروئید در کودکان مختلف متفاوت می‌باشد. علائم کم کاری تیروئید در کودکان شامل رشد آهسته که ممکن است باعث کوتاهی اندام شود، تأخیر در رشد دندان، کمبود انرژی، عدم تحرک، حرکات آهسته‌ی روده که یبوست را به دنبال خواهد داشت، پوست خشک و احساس سرما می‌باشد.
همچنین، علائم تیروئید در نوجوانان شامل رشد آهسته، بلوغ تأخیری، صدای خشن، گفتار آهسته، افتادگی پلک، صورت پف کرده و متورم، موهای شکننده، ریزش مو، پوست خشک، نبض آهسته، افزایش وزن، اختلال در عملکرد مدرسه، کمبود انرژی، عدم تحرک و حرکت آهسته‌ی روده که باعث ایجاد یبوست می‌شود، می‌باشد.
والدین می‌توانند با تشخیص به موقع و مراجعه به یک متخصص اطفال از بروز عوارض کم کاری تیروئید جلوگیری کنند. اما در صورتی که کم کاری تیروئید کودک به موقع تشخیص داده نشود یا به طور صحیح درمان نشود، عوارضی را به دنبال خواهد داشت که گاهی جبران ناپذیر است.
عوارض کم کاری تیروئید در کودکان شامل ایجاد اختلال در روند رشد کودک، ایجاد اختلال در روند بلوغ جنسی، کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون که نهایت منجر به ابتلا به آنمی می‌شود، کاهش دمای بدن، اختلال در عملکرد قلب، مشکلات سیستم عصبی، ضریب هوشی پایین‌تر و کاهش توانایی‌های حرکتی کودک می‌باشد.
لازم است تا کودکانی که مبتلا به کم کاری تیروئید هستند برای این که بتوانند بهبودی کامل را کسب کنند، درمان دارویی را تا سنین بلوغ ادامه دهند. باید توجه داشته باشید که هنگامی که کودک مبتلا به کم کاری تیروئید باشد و این بیماری به موقع درمان نشود، عوارض ناشی از آن دائمی خواهد بود و کودک ناچار است تا آخر عمر با برخی از این علائم دست و پنجه نرم کند.
سخن آخر
در بدن هر انسان غدد درون ریز زیادی وجود دارد که هر کدام وظیفه‌ی خاص خود را دارند. غده‌ی تیروئید نیز یکی از این غدد است که با ترشح هورمون تیروئید به تنظیم سرعت فرایندهای متابولیک و شیمیایی می‌پردازد. اختلالات مربوط به تیروئید به دو نوع کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید تقسیم می‌شود که در این مقاله به بررسی علائم و عوارض کم کاری تیروئید در کودکان پرداختیم.
علائم کم کاری تیروئید در کودکان شامل رشد آهسته، تأخیر در رشد دندان، کمبود انرژی، عدم تحرک، حرکات آهسته‌ی روده، پوست خشک و احساس سرما می‌باشد. همچنین، علائم کم کاری تیروئید در نوجوانان شامل، رشد آهسته، بلوغ تأخیری، صدای خشن، گفتار آهسته، افتادگی پلک، صورت پف کرده، موهای شکننده، ریزش مو، پوست خشک، نبض آهسته، افزایش وزن، اختلال در عملکرد مدرسه، کمبود انرژی، عدم تحرک، حرکت آهسته‌ی روده و … می‌باشد.
در صورتی که کم کاری تیروئید در کودکان به موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند مشکلاتی جدی در آینده برای کودک ایجاد کند که ممکن است برخی از آن‌ها جبران ناپذیر باشند. این عوارض شامل ایجاد اختلال در روند رشد کودک، اختلال در بلوغ جنسی، کم شدن تعداد گلبول‌های قرمز، کاهش دمای بدن، اختلال در قلب، مشکلات سیستم عصبی، ضریب هوشی پایین و اختلالات حرکتی کودک می‌باشد.
بنابراین، لازم است تا والدین در صورت مشاهدهی هر گونه علائم مربوط به کم کاری تیروئید در کودک خود، در اسرع وقت به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنند تا اقدامات لازم برای درمان و پیشگیری از عوارض بعدی صورت گیرد.