برفک دهان
یکی از مشکلاتی که برای نوزادان به‌وجود می‌آید بروز برفک دهان است. این عارضه می‌تواند کودک شما را آزار دهد و موجبات بی‌قراری او را فراهم کند و نیز برای مادر مشکلاتی را به‌وجود آورد.
در مراحل اولیه بیماری ممکن است علائم خاصی را شاهد نباشیم. اما پس از گذشت زمان با رشد بیشتر قارچ‌ها علائم زیر در کودک مشاهده می‌شود:
- برجستگی سفید و خامه‌ای شکل روی زبان، لوزه‌ها، لثه‌ها قسمت داخلی گونه‌ها دیده می‌شود.
- در محل برجستگی‌های به‌وجودآمده در اثر خراشیدگی و تماس گاهی هم خونریزی مشاهده می‌گردد.
- در اطراف دهان شاهد قسمت‌های خشک و ترک‌خورده هستیم.
- در بعضی از موارد برای نوزاد مشکل در بلع به‌وجود می‌آید.
- به‌دلیل به‌وجود‌آمدن مشکل در شیرخوردن، مشکلات تغذیه‌ای برای کودک ایجاد می‌شود.
- کودک بی‌قرار بوده و گریه‌های مداوم دارد.
- کودک بداخلاق و کج‌خلق می‌گردد.
نوزادانی که دچار برفک دهان می‌شوند عفونت را به مادران نیز انتقال می‌دهند. چرخه انتقال می‌تواند به‌صورت دائم از مادر به کودک و از کودک به مادر تکرار شود.
اگر مادر خود به کودک شیر می‌دهد ممکن است در سینه خود علائم زیر را مشاهده کند:
- بروز خارش شدید، درد نوک سینه و حساسیت.
- براق‌شدن یا پوسته‌پوسته‌شدن پوست ناحیه اطراف نوک سینه.
- بروز درد شدید در هنگام شیردادن.
- احساس درد و سوزش در سینه‌ها.
تشخیص برفک دهان نوزاد
پزشک با مشاهده علائم دهان و زبان کودک به‌راحتی به این مشکل پی خواهد برد. برای تأیید نهایی نظر خود آزمایش نمونه‌برداری تجویز می‌کند. در این روش قسمت کوچکی از ضایعه از دهان و محل‌های رشد کرده برداشته می‌شود.
گاه ممکن است مری هم تحت‌تأثیر عفونت‌های دهان و لثه‌ها قرار گرفته باشد آزمایش‌های کشت میکروبی گلو و آندوسکوپی نیز انجام خواهد شد.
کشت میکروبی گلو: در این حالت پزشک یک سواپ پنبه‌ای را وارد حلق نموده و یک نمونه از بافت پوست گلو به‌دست می‌آورد. سپس، برای تجزیه‌وتحلیل و آزمایش کشت میکروبی در اختیار آزمایشگاه قرار می‌گیرد.
آندوسکوپی: در این روش پزشک با استفاده از ابزاری لوله‌ای شکل اقدام به مشاهده و بررسی مری و دهان می‌کند. در صورت لزوم با این دستگاه نمونه‌ای از قسمت مری نیز برداشته می‌شود.
روش‌های درمان برفک دهان کودک
درمان برفک دهان با توجه به سن و شرایط گسترش این بیماری قارچی متغیر است.
درمان پزشکی برفک دهان نوزاد
- استفاده از فلوکونازول که دارویی خوراکی و ضدقارچ می‌باشد.
- مصرف قرص کلوتریمازول داروی ضد قارچ دیگر است. دارو اثری بسیار خوب و فوری دارد.
- دهانشویه‌ای با نام نایساتین وجود دارد که برای برطرف‌کردن این عارضه مناسب است.
- داروی ضدقارچ دیگر ایتراکونازول نام دارد که در این شرایط استفاده می‌شود. دارو برای افرادی که به درمان‌های اولیه مقاومت نشان دهند و یا به اچ‌ای‌وی مبتلا باشند تجویز می‌گردد.
- آمفوتریسین بی داروی دیگری است که برای عفونت‌های قارچی به‌صورت شدید تجویز می‌شود.
درمان خانگی برفک دهان نوزاد
این کار می‌تواند با یک برنامه مناسب در منزل انجام شود و به رفع برفک دهان نوزاد کمک کند:
- مسواک‌زدن با مسواک نرم جهت پیشگیری از ایجاد سوزش در ضایعات ایجادشده.
- تعویض هر روزه مسواک تا زمانی که عفونت از بین برود.
- شستشوی دهان با مخلوط آب و نمک.
- اگر فرد دچار دیابت است باید سطح قند خود را کنترل کند.
- خوردن ماستی که شیرین نیست. این کار سبب برگردانده‌شدن سلامت و باکتری‌های خوب دهان می‌شود.
درمان مادر و نوزاد
اگر یک نوزاد شیرخوار دچار آفت دهان گردد نوزاد و مادر باید هر دو روشی را برای جلوگیری بیشتر به انجام برسانند:
- استفاده از داروهای ضدقارچ برای کودک و کرم ضدقارچ برای سینه‌های مادر شیرده توصیه می‌گردد.
- سینه مادر بهتر است در زمان‌های کوتاه شسته شود و همچنین وسایلی مانند پستانک، شیشه و هر وسیله‌ای که مربوط به تغذیه کودک است با ترکیب آب و سرکه شسته شده و در هوای آزاد خشک گردد.
- بهتر است از قبل لباس مناسب استفاده شود زیرا لباس مناسب می‌تواند از شیوع و گسترش آفت جلوگیری به‌عمل آورد.
در صورت شروع درمان و رعایت اصول بهداشتی و درمانی عارضه در عرض چند هفته ریشه‌کن می‌شود. اگر سیستم ایمنی سالمی وجود داشته باشد، احتمال بازگشت این عارضه وجود ندارد، اما همچنان احتمال عفونت مجدد وجود دارد.
عوارض بروز برفک دهان
اگر سیستم ایمنی بدن سالم باشد عارضه خاصی به دلیل برفک دهان به‌وجود نخواهد آمد و به‌راحتی درمان می‌شود. افرادی که سیستم بدنی آن‌ها ضعیف‌تر بوده ممکن است قارچ وارد جریان خون آن‌ها شده و در کل بدن گسترش یابد. در صورت بروز مشکل ممکن است لطمه‌ای به ساختار مختلف بدن مانند مغز، کبد و قلب وارد شود.
جلوگیری از بروز برفک دهان
با روش‌هایی ساده می‌توان از بروز برفک دهان جلوگیری کرد:
- رعایت بهداشت دهان و دندان با مسواک‌زدن مرتب و روزانه.
- استفاده از دهانشویه‌ها و یا ترکیبات ساده‌ای مانند آب و نمک.
- در زمان مصرف و درمان با آنتی‌بیوتیک ماست به رژیم غذایی اضافه گردد.
- اگر باردار هستید بهتر است در اولین فرصت و سریع عفونت‌های قارچی واژن را مداوا نمایید.
با رعایت نکات بهداشتی و مشاوره صحیح با پزشک متخصص این بیماری را به بهترین نحو مهار و درمان نمایید و آرامش را به خود و کودک خود هدیه دهید. مشکلی ساده خواهد بود اگر به‌موقع تشخیص و درمان گردد. پس جای نگرانی وجود نخواهد داشت. با مراجعه به دکتر آویشن محمدی فوق تخصص نوزادان در تهران کودکی سالم و شاداب داشته باشید.