پایش دوره ای نوزادان و کودکان از نظر رشد و تکامل
ابتدا باید توضیح داده شود که پایش دوره ای رشد کودک به چه معناست. به‌طور کلی این‌گونه می‌شود بیان کرد که مراقبت از مراحل رشد کودک، وزن‌کردن منظم و رشد منطبق بر منحنی و… به شما کمک خواهد کرد تا از روند رشد مناسب کودک خود مطلع شوید. ازآنجاکه کودکان زیر پنج سال در معرض خطر هستند باید دقت بیشتری در این دوره صورت پذیرد.
پایش دوره ای شامل چه مراحلی از زندگی کودک می‌شود؟
در بیشتر مواقع کارشناسان انجام پایش دوره ای را پیش از تولد و زمان بارداری می‌دانند و این روند باید سه سال اول با دقت بررسی شود. کمبود مواد غذایی هر چه در دوران نزدیک به تولد بیشتر شود خطرات بیشتری نوزاد را تهدید خواهد کرد. در دوران بارداری اگر کودک دچار کمبود مواد غذایی شود سلول‌های مغزی دچار آسیب می‌شوند و روند رشد کودک از لحاظ جسمی و مغزی به‌درستی انجام نخواهد شد.
پایش دوره ای از چه زمانی شروع می‌شود؟
برنامه پایش دوره ای از زمان به‌دنیا‌آمدن کودک شروع و تا ۶ سالگی ادامه پیدا می‌کند. استفاده از کارت پایش ابزاری راحت و بسیار کاربردی است که اگر مادران هم از نحوه محاسبه آن آگاه باشند بهتر می‌توانند روال رشد کودک را بررسی کنند. در این کارت‌ها خطوط اصلی پیش‌فرضی رسم شده است که نمودار رشد کودک در‌مقایسه‌با آن بررسی خواهد شد.
در زمان رسم خطوط دقت شود که کودک باید خط رشدی موازی نمودار داشته باشد و پارامترهای مورد نظر در این ناحیه قرار گیرد. حتی اگر کودک دارای وزنی کم باشد، اما موازی و در راستای خطوط پیش‌فرض رشد کند مشکلی نداشته و در سلامت به‌سر می‌برد. اما اگر این روند متوقف شود و منحنی حالت افقی و یا نزولی به خود بگیرد زنگ خطر به صدا در خواهد آمد. این امر نشان‌دهنده توقف وزن و یا کاهش آن خواهد بود. باید دلیل تغییرات مشخص شود و با مراجعه به پزشک علت کم‌اشتهایی یا عوامل دیگر سریعاً بررسی گردد.
اگر استفاده از منحنی رشد در بین مادران بهینه شود به‌راحتی می‌توانند مراحل رشد فرزند دلبند خود را زیر نظر داشته و هر گونه مشکلی را به‌سرعت تشخیص دهند.
اهمیت پایش رشد کودک در آینده کشور
کودک سالم از فراگیری بالاتری برخوردار خواهد بود و تبدیل به نیروی متخصص و کارآمد برای آینده کشور خواهد شد. در کشورهایی که کودکان دچار سوء‌تغذیه هستند قادر به یادگیری فرآیندهای پیچیده نخواهند بود. این مورد مهم نشان‌دهنده این است که سوء‌تغذیه بر سلول‌های مغزی چه اثر نامطلوبی خواهند گذاشت.
در آینده نیز کودکانی که دچار نقص رشدی بوده و سلامت کافی ندارند، شهروندانی مؤثر برای جامعه نخواهند بود و همچنین سیستم درمانی کشور را هم دچار هزینه‌های اضافی خواهند کرد. اگر پایش دوره ای در کودکان از بدو تولد به‌درستی انجام شود آینده‌ای درخشان برای کشوری سالم و پویا پیش‌رو خواهد بود.
پایش سلامت کودکان از چه زمانی در ایران آغاز شده است؟
مدت زیادی است که این طرح انجام شده و خیلی از افراد از آن آگاهی دارند، اما هنوز به‌طور جدی اهمیت این طرح را جدی نگرفته‌اند. مادران با دقت در منحنی رشد کودک و استفاده از مشاوره‌های پزشکان متخصص می‌توانند تضمین‌کننده آینده‌ای سالم برای فرزندان کشور باشند. دکتر آویشن محمدی فوق تخصص نوزادان در تهران به شما در این امر مهم کمک می‌کند و در کنار شما خواهد بود.
عوامل مانع رشد صحیح کودکان
عواملی که باعث می‌شود رشد کودک دچار اختلال شود زیاد است. عدم استفاده کودک و محروم‌کردن وی از شیر مادر، دیر یا زود آغاز نمودن غذاهای کمکی از عواملی است که می‌تواند بر رشد کودک در سنین اولیه تأثیر به‌سزایی بگذارد. از دیگر عوامل می‌توان به بیماری‌های متعدد کودک، مسائل روحی روانی و عاطفی، استفاده از آب ناسالم، رعایت‌نکردن مسائل بهداشتی و… نام برد.
در این میان، مهم‌ترین عامل نرسیدن صحیح غذای کافی و مفید به بدن کودک است. مسائل روحی روانی هم بسیار می‌تواند در تغذیه و رشد صحیح کودک نقش بازی کند و کودک با لجبازی‌های مکرر که در اثر لطمه‌های روحی وارد شده است، خشم خود را با نخوردن غذا بروز خواهد داد.
مشکلات تغذیه نوزاد از چه زمانی آغاز می‌گردد؟
طبق بررسی‌های انجام‌شده کودکان از ۶ ماهگی به بعد دچار مشکلات تغذیه‌ای و سیر نزولی منحنی رشد می‌شوند. یکی از عوامل مهم در این زمینه استفاده نادرست و یا عدم استفاده از غذاهای کمکی است. شیر مادر تا شش ماهگی غذایی مناسب می‌تواند باشد، اما بعد از آن جوابگوی مراحل رشد کودک نخواهد بود. با شروع غذای کمکی سالم و برنامه‌ریزی برای گنجاندن مواد لازم برای بدن کودک، می‌توان به رشد سالم وی کمک به‌سزایی کرد.
در دوره‌ای مثل دندان درآوردن، کودک دچار اسهال خواهد شد که از عوامل کاهش وزن است. پس بدانید که این دوران بسیار حساس بوده و مراقبت بیشتری می‌طلبد. توجه به دوران استفاده از غذاهای کمکی و رشد دندان‌ها بسیار ضروری است. زیرا لثه‌های کودک دچار خارش می‌شود و تأثیر زیادی بر اخلاق و نحوه غذا‌خوردن کودک دارد. ازآنجاکه در این زمان کودک وسایل متفاوتی را دهن فرو می‌برد احتمال آلودگی، مریضی و اسهال بیشتر می‌شود. به همین دلیل ممکن است در این دوره حساس و ویژه، کودک کاهش وزن فاحشی را تجربه کند.
عدم توجه به مراحل رشد کودکان باعث می‌شود که شاهد حضور خیل عظیم درگیری عواقب رشد نامطلوب در یک نسل باشیم. در آخرین بررسی‌ها مشخص شده است که 4.15 درصد کودکان زیر ۵ سال دچار کوتاه‌بودن قد متوسط هستند و 9 درصد آن‌ها نیز از کم‌وزنی رنج می‌برند. این امر در سال‌های بعدی می‌تواند مخاطرات زیادی را برای یک نسل ایجاد کند. این امر نتیجه عدم پایش دوره ای درست نوزادان در سنین حساس و دوران قبل از آن بوده است. عدم بررسی دقیق و رعایت این اصل باعث افزایش مرگ 2 تا ۸ برابری در کودکان همسن شده و بهره هوشی و رشد تحصیلی این عزیزان را نیز دچار افت خواهد کرد.