هر آن چیزی که درباره بیماری صرع در کودکان باید بدانید
صرع یکی از رایج‌ترین اختلالات مغز است. طبق آمارهای جهانی حدود یک درصد از جمعیت جهان به صرع مبتلا هستند، به این معنی که صرع چهارمین بیماری اعصاب رایج می‌باشد. بررسیها نشان میدهند که میانگین ابتلا به صرع در ایران از میانگین جهانی بیشتر است. شیوع صرع در بین کودکان و افراد مسن بیشتر می‌باشد.
فراوانی بیماری صرع در کودکان زنگ خطری برای والدین است تا آگاهی خود را افزایش داده و در صورت بروز مشکل سریعاً به پزشک مراجعه کنند.
دکتر آویشن محمدی متخصص اطفال و فوق تخصص نوزادان است. والدین میتوانند جهت تشخیص قطعی بیماری صرع و در صورت نیاز دریافت دارو به مطب ایشان مراجعه کنند.
رابطه ی صرع و تشنج و انواع آن
صرع یک بیماری مغزی است که در کودکان تشنج ایجاد میکند. این بیماری بر کودکان و بزرگ‌سالان از هر نژاد و پیشینه‌ی قومی تأثیر می‌گذارد. مغز از سلول‌های عصبی تشکیل شده است که از طریق فعالیت سیگنالهای عصبی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. تشنج زمانی اتفاق می‌افتد که یک یا چند قسمت از مغز دارای سیگنالهای الکتریکی غیرطبیعی باشد که سیگنالهای طبیعی مغز را قطع میکند.
هر چیزی که ارتباطات طبیعی بین سلول‌های عصبی مغز را قطع کند، می‌تواند باعث تشنج شود. این موارد شامل تب بالا، قند خون بالا یا پایین، ترک الکل یا مواد مخدر، یا ضربه‌ی مغزی میباشند؛ اما زمانی که کودک ۲ یا بیشتر تشنج بدون علت شناخته‌شده داشته باشد، به‌عنوان صرع تشخیص داده می‌شود.
نوع تشنج بستگی به این دارد که کدام قسمت و چه مقدار از مغز تحت تأثیر قرارگرفته است.
تشنج کانونی
تشنج کانونی زمانی اتفاق می‌افتد که عملکرد الکتریکی غیرطبیعی مغز در یک یا چند ناحیه از یک سمت مغز رخ دهد. کودک ممکن است تغییرات بینایی، ناهنجاری‌های شنوایی یا تغییر در حس بویایی داشته باشد. ۲ نوع تشنج کانونی عبارت‌اند از:
۱. تشنج کانونی ساده: کودک هوشیاری خود را از دست نمی‌دهد.
۲. تشنج کانونی پیچیده: احتمالاً کودک در طی این نوع صرع هوشیاری خود را از دست می‌دهد.
تشنج عمومی
تشنج عمومی در هر دو طرف مغز رخ می‌دهد. کودک شما پس از تشنج هوشیاری خود را از دست داده و خسته می‌شود. انواع تشنج عمومی عبارت‌اند از:
۱. تشنج غائب: این نوع تشنج بین سنین ۴ تا ۱۲ سالگی شروع می‌شود.
۲. تشنج آتونیک: با تشنج آتونیک، کودک شما به‌طور ناگهانی تون عضلانی خود را از دست می‌دهد و ممکن است از حالت ایستاده بیفتد.
۳. تشنج تونیک-کلونیک عمومی (GTC): به این حالت تشنج بزرگ نیز می‌گویند. شکل کلاسیک این نوع تشنج دارای ۵ مرحله‌ی مجزا است.
۴. تشنج میوکلونیک: این نوع تشنج باعث حرکات سریع یا تکان خوردن ناگهانی گروهی از عضلات می‌شود.
علائم ایجاد صرع در کودکان
صرع می‌تواند به دلایل زیادی ایجاد شود. این دلایل شامل موارد زیر میباشند:
عدم تعادل انتقال‌دهنده‌های عصبی
تومور مغزی
سکته
آسیب مغزی در نتیجهی بیماری یا جراحت
صرع ممکن است در اثر ترکیبی از این موارد ایجاد شود. در بیشتر موارد، علت صرع را نمی‌توان یافت اما علائم کودک شما به نوع صرع بستگی دارد. علائم عمومی یا علائم هشداردهنده صرع می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
خیره‌شدن
حرکات سریع بازوها و پاها
سفت‌شدن بدن
از دست دادن هوشیاری
مشکلات تنفسی یا توقف تنفس
بیاختیاری روده یا مثانه
افتادن ناگهانی بدون دلیل مشخص، به‌خصوص زمانی که با از دست دادن هوشیاری همراه باشد
پاسخ ندادن به سروصدا یا کلمات برای دوره‌های کوتاه
گیجی
تکان دادن سر به‌صورت ریتمیک، زمانی که با از دست دادن هوشیاری همراه باشد
دوره‌های پلک زدن و خیره شدن سریع چشم
بیماری صرع در کودکان با بیخوابی تشدید می‌شود. در طول تشنج، ممکن است لب‌های کودک آبی‌رنگ شود و تنفس او طبیعی نباشد یا ممکن است کودک شما خواب‌آلود یا گیج باشد. علائم تشنج ممکن است با علائم سایر بیماری‌ها مشابهت داشته باشد. کودک برای تشخیص حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کند.
چگونگی تشخیص صرع در کودکان
از شما در مورد عواملی که ممکن است باعث تشنج کودک شده باشد، سؤال می‌شود، مانند:
تب یا عفونت اخیر
آسیب سر
شرایط سلامت مادرزادی
زایمان زودرس
داروهایی که اخیراً کودک مصرف کرده است
در مراحل بعدی پزشک ممکن است گزینه‌های زیر را پیشنهاد دهد:
یک معاینه‌ی عصبی
آزمایشهای خون برای بررسی مشکلات قند خون
آزمایشهای تصویربرداری از مغز، مانند امآرآی یا سی‌تی‌اسکن
الکتروانسفالوگرام، برای آزمایش فعالیت الکتریکی در مغز کودک شما
اندازه‌گیری فشار در مغز و کانال نخاعی و آزمایش مایع نخاعی مغزی برای عفونت یا سایر مشکلات
درمان بیماری صرع در کودکان
هدف از درمان صرع، کنترل، توقف یا کاهش تعداد دفعات وقوع تشنج است. درمان اغلب با دارو انجام می‌شود. در ابتدا پزشک باید نوع تشنج کودک شما را شناسایی کند.
داروها بر اساس سن کودک، عوارض جانبی، نوع و شدت تشنج انتخاب می‌شوند. داروهایی که در خانه مورد استفاده قرار می‌گیرند، معمولاً به‌صورت کپسول، قرص یا شربت مصرف می‌شوند. اگر کودک در بیمارستان بستری است، دارو ممکن است به‌صورت تزریقی یا داخل وریدی از طریق ورید داده شود.
مهم است که دارو را به‌موقع و طبق دستور به فرزندتان بدهید. از آن‌جایی‌که همه‌ی داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند با پزشک در مورد عوارض جانبی احتمالی صحبت کنید. اگر فرزند شما عوارض جانبی دارد، از دادن دارو به کودک خود دست نکشید چراکه قطع دارو می‌تواند باعث تشنج بیشتر یا بدتر شود. در عوض سریعاً با پزشک متخصص مشورت کنید.
در حالی که کودک شما دارو مصرف میکند، ممکن است نیاز به آزمایش‌هایی داشته باشد تا عملکرد دارو مشخص شود. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
آزمایشهای خون: بر این اساس پزشک دوز دارو را تنظیم میکند.
آزمایشهای ادرار: ممکن است ادرار کودک شما برای مشاهده واکنش بدن او به دارو آزمایش شود.
الکتروانسفالوگرام: روشی است که فعالیت الکتریکی مغز را ثبت میکند. این آزمایش برای اینکه مشخص شود دارو چگونه به مشکلات الکتریکی مغز کودک شما کمک میکند انجام می‌شود.
برخی از کودکان درصورتی‌که ۱ تا ۲ سال هیچ تشنجی نداشته باشند، دارو را قطع می‌کنند. این موضوع توسط پزشک تعیین می‌شود.
اگر دارو به‌اندازه کافی به کودک شما برای کنترل تشنج کمک نمی‌کند یا کودک شما با عوارض جانبی مشکل دارد، ممکن است پزشک انواع دیگری از درمان را توصیه کند. درمان کودک شما ممکن است از طریق یکی از راههای زیر باشد:
رژیم کتوژنیک
تحریک عصب واگ
عمل جراحي
اگر کودک شما صرع دارد، باید توجه ویژه‌ای به فعالیت‌های او داشته باشید. تمامی مطالعات نقش مهم خانواده را در کنترل بیماری صرع در کودکان بیان کرده‌اند. مهم است تا خانواده‌ها عواملی که باعث بروز تشنج در کودک می‌شود را از محیط دور کنند.
کودک دارای صرع باید پیوسته تحت نظارت پزشک باشد چراکه حتی غلظت لحظه‌ای دارو در خون کودک بسیار مهم و حیاتی است. خانواده‌ها میتوانند به دکتر آویشن محمدی متخصص اطفال و فوق تخصص نوزادان مراجعه کرده و از راهنمایی‌های ایشان جهت درمان بیماری صرع کودک شان بهره ببرند.