تیروئید چیست و چه نقشی در بدن دارد؟
تیروئید کودکان غدهای بسیار کوچک بوده، که در ناحیه گلو قرار دارد. تیروئید ظاهری شبیه به پروانه یا یک کراوات پاپیونی شکل دارد. اگر گلوی خود را لمس کنید، این غده کوچک را بهراحتی احساس خواهید کرد. حال تیروئید از مهمترین بخشها در بدن بوده و نقش بسیار مهمی ایفا میکند. این غده درواقع وظیفه تولید هورمونهای شیمیایی را بر عهده دارد.
تیروئید با تولید این هورمونها به عملکرد هرچه بهتر سلولها در بدن کمک خواهد کرد. چراکه تمامی سلولهای بدن انسان، برای فعالیت هرچه بهتر به این هورمونهای شیمیایی نیاز خواهند داشت. حال تیروئید وظایف مهم دیگری نیز در بدن دارد. این غده سوختوساز بدن را کنترل میکند. همچنین در تولید هورمون رشد در کودکان نیز نقش مهمی دارد.
هفت مورد از مشکلات نوزادان که طبیعی هستند
شایعترین انواع اختلالات تیروئید کودکان
غده تیروئید به علت نقش بسیار مهمی که در بدن دارد، ممکن است دچار آسیبدیدگیهای مختلف شود. درواقع اختلالات و مشکلات تیروئید در کودکان امروزه بسیار شایع بوده، و از هر ده نفر حدود دو نفر به آنها مبتلا هستند.
حال اختلالات و مشکلات تیروئید در بدن انواع مختلفی دارند، که در ادامه به بررسی آنها پرداختهایم:
کمکاری تیروئید
کمکاری تیروئید کودکان فوقالعاده شایع هست. در این اختلال رشد غده تیروئید در دوران نوزادی متوقف میشود. درنتیجه غده بسیار کوچکتر از حد نرمال خود خواهد بود. در این صورت تیروئید توانایی تنظیم سوختوساز بدن را نخواهد داشت. درنتیجه به علت کمکاری آن، سوختوساز بدن بهقدری کاهش مییابد که ممکن است کودک دچار اضافهوزن شدید گردد.
پرکاری تیروئید
دیگر عارضهای که ممکن است کودکان را درگیر سازد، پرکار بودن تیروئید میباشد. پرکاری تیروئید کودکان گرچه عملاً عارضه خطرناکی محسوب نمیشود، اما میتواند زمینهساز بروز مشکلات زیادی باشد. این مشکل در اثر یک اختلال خود ایمنی رخ میدهد. در این حالت بدن آنتیبادیهای زیادی را تولید خواهد کرد.
این آنتیبادیها غده تیروئید را تحریک میکنند تا هورمونهای بیشتری تولید کند. درنتیجه در اثر تولید هورمون، این غده میتواند نظم در عملکرد سلولهای بدن را از بین ببرد. به همین دلیل پرکاری تیروئید گاهی بهقدری سوختوساز بدن را بالا میبرد، که کودک رشد کافی نداشته و حتی ممکن است وزن خود را نیز از دست بدهد.
گواتر
گواتر نیز دیگر اختلال تیروئید کودکان هست، که میتواند مشکلات فراوانی ایجاد کند. گواتر به حالتی گفته میشود که در آن، غده تیروئید بسیار بیشتر از حد نرمال رشد کرده و بزرگشده است.
در این حالت وقتی به ناحیه گلوی فرد نگاه میکنید، غده تیروئید او حتی بدون لمس نیز قابلمشاهده است. حال این عارضه در اغلب موارد مشکل خاصی ایجاد نمیکند. اما گاها نیز نظم تولید هورمون در بدن نوزاد را بر هم زده، و موجب بروز مشکلاتی خواهد شد.
تیروئید هاشیموتو
دیگر عارضه مرتبط با تیروئید کودکان، هاشیموتو میباشد. این اختلال فوقالعاده نادر بوده و درصد بسیار کمی از افراد در طول زندگی خود آن را تجربه میکنند. در این عارضه یک اختلال خود ایمنی در بدن موجب التهاب غده تیروئید میشود.
درنتیجه این غده شروع به ساخت هورمون به شکل بیشازحد و غیرقابلکنترلی خواهد کرد. این هورمونها نهایتاً در خون تجمع یافته، و باعث بروز مشکلاتی میشوند. این اختلال در دختران بیش از پسران رخداده و کنترل و درمان آن در کودکان نیز، کاملاً مشابه بزرگسالان است. اما گاها درمان و بهبودی کامل این مشکل، چندین سال ممکن است طول بکشد.
مهمترین دلایل بروز اختلالات تیروئید کودکان
کودکان ممکن است به دلایل مختلفی، اختلال نامبرده شده در بالا را تجربه کنند. چراکه عوامل متعددی میتوانند سبب بروز این عارضه شوند. به همین دلیل هر یک از کودکان ممکن است به علت خاصی این عارضهها را تجربه نمایند.
اما شایعترین و مهمترین دلایل بروز این قبیل مشکلات در بدن کودکان، موارد زیر میباشند:
سابقه خانوادگی
در درجه اول سابقه خانوادگی و وراثت مهمترین عامل بروز مشکلات تیروئید کودکان به شمار میرود. چراکه اختلالات مرتبط با تیروئید معمولاً از پدر و مادر به کودک ارث میرسد. مخصوصاً اگر مادر در دوران بارداری مبتلابه بیماریهای مرتبط با تیروئید باشد، بهاحتمالزیاد این بیماریها به فرزند او نیز منتقل خواهد شد.
کمبود ید در رژیم غذایی
ید یک ماده غذایی بوده، که عدم وجود آن در رژیم غذایی کودکان میتواند سبب بروز این اختلالات شود. به همین دلیل برای جلوگیری از مشکلات تیروئید کودکان میبایست حتماً این ماده را در رژیم غذایی آنها بگنجانید.
مصرف داروهای خاص در دوران بارداری
گاهی مادر در زمان بارداری داروهای خاصی مصرف میکند. برخی داروها میتوانند احتمال بروز مشکلات تیروئید در کودکان را افزایش دهند. به همین دلیل در خصوص مصرف این داروها، بهتر است از قبل با پزشک مشورت شود.
علائم و نشانههای بروز مشکلات تیروئید کودکان
این عارضهها در صورت بروز میتوانند با علائم و نشانههای فراوانی همراه باشند. اما هر یک از اختلالات تیروئید در کودکان علائم خاص خود را دارد. در ادامه به این نوع علائم اشاره نمودهایم:
کمکاری تیروئید
- کوتاهی قد یا کندی رشد
اگر تیروئید کمکار بوده و عملکرد مناسبی نداشته باشد، کودک نمیتواند ازنظر جسمانی رشد کافی داشته باشد. به همین دلیل ممکن است قد نسبتاً کوتاهی داشته، و رشد بدن او بسیار کند باشد.
- یبوست
یبوست عارضهای شایع بوده، که میتواند دفع مدفوع از بدن را بسیار دشوار سازد. کمکاری تیروئید کودکان میتواند با عارضه یبوست نیز همراه باشد.
- خستگی و بیحالی
دیگر علامت کمکاری تیروئید خستگی و بیحالی کودکان میباشد. این مشکل میتوانند سبب پرخوابی در کودک شود. اما باوجوداینکه کودک خواب زیادی در طول روز دارد، همچنان خسته و بیحال است.
پرکاری تیروئید
- لرزش انگشتان دست
لرزش انگشتان دست میتواند از علائم مهم پرکاری تیروئید در کودکان باشد. در این حالت معمولاً بهصورت غیرارادی شاهد لرزش دست کودکان خواهیم بود، که گاهی ممکن است در بازههای زمانی طولانیمدت رخ دهد.
- افزایش اشتها
پرکاری تیروئید کودکان سوختوساز بدن آنها را بسیار بالا میبرد. همین مسئله میتواند سبب افزایش اشتهای آنها نیز بشود. معمولاً اشتهای کودک در این حالت به شکل غیرطبیعی افزایش مییابد.
- کاهش وزن
در این اختلال باوجوداینکه کودک مصرف غذای زیادی دارد، ممکن است دچار کاهش وزن بشود. به همین دلیل در هنگام بروز این مشکل معمولاً کودک بسیار لاغرتر از قبل میشود.
گواتر
- از دست دادن شنوایی
اولین و مهمترین علامت بروز گواتر که از مشکلات تیروئید کودکان هست، از دست دادن شنوایی است. شنوایی کودک در این حالت بسیار ضعیفتر از گذشته میشود.
- اختلالات بینایی
این مشکل میتواند با بروز اختلالات بینایی نیز همراه بوده، و سبب تاری دید کودک شود.
- تعریق بیشازحد
گواتر در اکثر موارد میتواند با تعریق بیشازحد نیز همراه باشد. به همین علت کودکان مبتلابه این مشکل ممکن است در اثر تعریق زیاد، دچار کمآبی شدید شوند.
دکتر آویشن محمدی با داشتن تخصص بیماریهای کودکان و فوق تخصص نوزادان به بررسی وضعیت نوزاد شما و رفع نگرانی تان کمک میکند.